Vetvlerësimi

[MAJDI]

Koncepti për veten përfshinë përgjithësime për cilësitë apo tiparet tona dhe vlersime për to. Kështu ju nuk jeni thjesht student, por student i mirë apo i dobët. Ju nuk keni thjesht një pamje, por një pamje tërheqëse ose aspak tërëheqëse, ju nuk keni thjesht një vete, por një vete pozitive ose negative.

Ky komponent vlersues i konceptit të vetes, njihet si vetvlerësim. Ai lidhet me pranimin e përgjithshëm të vetes, me shkallën me të cilën ju ndjeni se jeni njeri me vlerë. Në qofë se keni vetvlerësim të lartë, atëherë ju respektoni, pranoni dhe vlerësoni pozitivisht veten tuaj.

Në te kundërtën, kur vetvlerësimi është i ulët, ju prireni të hidhni poshtë, poshtëroni, ulni dhe vlersoni negativisht veten. Një nga menyrat për matjen e vlerësimit jepet në serinë e pyetjeve më poshtë:

1. Sa shpesh ndjeheni inferior ndaj shumicës së njerëzve që njihni?
2. A keni menduar ndonjëherë se jeni njeri pa vlerë?
3. Sa shpesh nuk e pëlqeni veten?
4. Sa besim keni në përgjithësi në aftësitë tuaja?

Shumica e njerëzve kalon periudha vlerësimi të ulët, kur ndjehet inferior, i shkurajuar madje edhe i pa vlerë. Kur këto ndjenja zgjasin mund të ketë pasoj serioze si ankth, depresion, përdorim i drogave apo i alkoolit me tepri, ulcera, pagjumësia etj.

Mund të ketë gjithashtu rezultate të ulta në punë dhe në shkollë. Kjo kthehet në një lloj rethi vicioz. Kështu studenti e fillon ciklin me një sens të ulët vetvlerësimi, që e bën atë të besoj se do të rrëzohet në provime. Kjo pritshmëri e shtyn të ul përpjekjet dhe ndërkohë rritet dhe ankthi i tij. Kombinimi i përpjekjes së ulët dhe ankthit të lartë shpie në dështim, për të cilën studenti me vetvlerësim ul apo fajëson mungesën e aftësisë.

Nëse i vëmë njerëzit me vetvlerësim të ulët në gjendje të keqe shpirtërore, do të vemë re se, ata do të sjellin ndërmend të gjitha kujtimet e hidhura të së kaluarës, ndërkohë që njerëzit me vetvlerësim të lartë do ta rregullojnë gjendjen e keqe shpirtërore duke rikujtuar aspekte pozitive të së kaluarës. Një nga trajtimet më shpresëdhënëse është është ai i Banduras, i teorisë së vetëefikasitetit.

Sipas tij, vetefikasiteti është besim që ju personalisht mund të krijoni dhe të rregulloni rezultatet tuaja. Në vend që të përforcojmë ndjenjën e përgjithëshme të vetvlerësimit, bandura fokusohet në ndjenjën e vetefikasitetit lidhur me detyra specifike.

Fakti që ne vlerësojmë veten, përfshin egzistencën e një komponenti të dytë të vetes, që rregjistron gjithë informacionin e duhur për vlerësimin e shanseve për sukses në një situatë të dhënë. Ky është komponenti i njohjes.