4 Menyra Si Te Shtojme Fuqine e Trurit

Ushtrimet Kardiovaskulare, si funksionojnė ato.
A e keni ditur se ushtrimet kardiovaskulare nė tė vėrtetė ndėrtojnė mė shumė neurone nė tru? Pjesa e trurit qė mė sė shumti ndikohet nga krijimi i ri i kėtyre neuroneve quhet dentate gyrus. Ėshtė pjesa e trurit e cila krijon memorie tė reja.

Por kjo nuk ėshtė e tėra, sepse ushtrimet kardiovaskulare gjithashtu edhe sforcojnė lidhjet nurale kėshtu duke i bėrė ato mė tė shpeshta e cila nė anėn tjetėr forcon aftėsitė tua tė procesimit dhe ruajtjes sė informatave. Dhe nėse kjo nuk mjafton, studimet tregojnė se ushtrimet kardiovaskulare ndihmojnė nė trajtimin e depresionit, dhe ngadalėsojnė sėmundjet si Alzheimerit dhe Parkinsonit. Kjo ėshtė mese e domosdoshme pėr ata qė vėnė nė pėrdorim trurin pėr ēdo ditė.

Si Ndihmojnė Ushtrimet Me Pesha
Shumica e studimeve nė shėndetin e trurit janė kryer me ushtrime kardiovaskulare thjeshtė pėr faktin se ėshtė shumė mė e lehtė pėr dikė qė tė ecė sesa qė tė punojė me pesha. Por mos e lėrė kėto ushtrime jashtė mundėsive. Ēfarė arrijnė ushtrimet me pesha qė ato kardiovaskulare nuk e arrijnė ėshtė shtimi i ndėrtimit tė hormoneve si testosteronet dhe zhvillimin e hormoneve qė nė anėn tjetėr ndikojnė nė trurin tuaj. Hormonet kontrollojnė ēdo proces nė trupin tuaj.

Pas moshės 25 vjeēare hormonet si testosteroni fillon ngadalė tė zvogėlohet tek meshkujt dhe femrat. Shenjat e zvogėlimit tė testosteronit janė zvogėlimi i epshit por gjithashtu edhe zvogėlim nė motivim, shtim peshe, energji tė zvogėluar, mendime tė errėta qė gjithashtu mund tė tė shpien nė depresion. Tė ushtrosh me pesha ndihmon nė stimulimin e sistemit nervor qė tė zhvillohet dhe tė pėrtėrihet prapė.

Si Funksionon Dieta Nė Tru
Truri i njeriut ėshtė njė organ shumė kompleks dhe nė mėnyrė qė tė funksionojnė ashtu si duhet atyre ju duhet njė mori “blloqe ndėrtimi” si acidet yndyrore esenciale, amino acidet, vitaminat dhe mineralet dhe uji.

Njė pjesė e mirė e trurit (60% e peshės sė saj) pėrbėhet nga dhjami. 20% e dhjamit tė trurit ėshtė nga acidet yndyrore esenciale omega-3 dhe omega-6. Ato janė emėruar si ‘esenciale’ sepse nuk mund tė prodhohen nga vet trupi dhe kėshtu duhet tė sigurohen nga jashtė drejtpėrsėdrejti nga dieta (tė ushqyerit). Kėto acide yndyrore esenciale janė pėrgjegjėse pėr pėrcaktimin e strukturės sė qelizave tė trurit dhe kėshtu kuptohet se duhet konsumuar nė sasi tė barabartė ose mund tė shpie gjer te sėmundja.

Neurotransmetuesit kalohen nga dhe brenda trurit duke mundėsuar neuronet tė komunikojnė me njėri tjetrin. Amino acidet janė blloqet ndėrtuese qė pėrdoren pėr ti prodhuar neurotransmetuesit dhe po sikur acidet yndyrore esenciale, ne gjithashtu kemi 11 amino acide esenciale qė duhet ti konsumojmė pėrmes dietės (sė ushqyerit) pėr tė pasur funksion tė mirė tė trurit. Kėto neurotransmetues gjithashtu luajnė rol nė atė se si ndiheni. Pėr shembull amino acidi trzptofan (qė gjendet nė gjel deti) prodhon serotonin i cili ndihmon tė ndihemi tė kėnaqur.

Si Funksionojnė Ushtrimet e Trurit
Kjo listė nuk do tė ishte e kompletuar po qė se nuk do tė shtonim edhe ushtrimet e trurit. Sikur se trupi qė gjithnjė e mė shumė forcohet me ushtrime ashtu edhe trurit i duhen ushtrime stimuluese pėr tu pėrmirėsuar. Edhe pse ndoshta mund tė mendosh se tė kesh 20 lloje fjalkalimesh (passwords) pėr ti mbajtur mend ėshtė diēka e mėrzitshme, mos harro se kjo ndihmon nė pėrmirėsimin e memories.
Tė luash lojėra, mbushėsh fjalėkryqe dhe zgjedhėsh enigma (gjėegjėza) ėshtė shumė efektive nė pėrmirėsimin e funksionimit tė trurit. Kurse nė anėn tjetėr shterues tė fuqisė sė trurit janė stresi dhe ankthi. Gjithashtu rutina dhe automatizimi nuk ndihmojnė sepse sikurse trupi qė adoptohet me njė lloj ushtrimesh rutinė dhe pas njė kohe nuk reagon dhe rezultatet ndalojnė dhe ju duhet tė ndryshoni ushtrimet qė bėni pėr tė arritur rezultate tė mira, ashtu edhe me trurin ju duhet ta vėni nė sfida tė ndryshme dhe jo gjithmonė tė ngjashme.