Mungesa e oksigjenit shkakton probleme psikologjike



Marrja e njė sasie tė madhe oksigjeni rrit aktivitetin e funksioneve mendore si motivimi, mėsimi pėrmendėsh, mėsimi dhe kuptimi. Glukoza, lėnda djegėse e trurit e cila mundėson energjinė qė i nevojitet atij duhet tė merret nė mėnyrėn e duhur. Pjesa mė e madhe e problemeve psikologjike lindin nga mosmarrja e sasisė sė mjaftueshme tė oksigjenit nga truri dhe nga mosmarrja e glukozės nė nivelin e duhur. Truri ynė pėrbėn 2% tė peshės sė pėrgjithshme tė trupit por harxhon afėrsisht 20% tė kalorive tė marra gjatė ditės. Truri ėshtė organi qė harxhon mė shumė energji nė trup. Kur mendojmė se tė gjitha funksionet e mrekullueshme tė trupit tonė drejtohen nga truri duhet ta pranojmė si njė tė vėrtetė tė pakundėrshtueshme. Mos shkuarja e oksigjenit tė duhur nė tru siē ndodh nė ērregullimet organike si p.sh ndikimi i stresit nė kiminė e trupit (ērregullimet depresive pas njė traume), mungesa e pėrqendrimit dhe ērregullimet e hiperaktivitetit, ērregullimet e ushqyerjes, diabeti, mungesa e hekurit, problemet e tiroideve , sėmundjet e enėve tė gjakut shkaktojnė ērregullime nė tė menduar.
Oksigjeni
Mitokondritė vatrat e energjisė sė qelizave tė cilat ushqehen me anė tė ushqimit tė marrė ashtu siē kaceku ndez zjarrin ashtu dhe ata duke lėvizur kthejnė ushqimin nė energji. Prandaj ėshtė shumė i rėndėsishėm roli i oksigjenit nė tė tilla funksione. Studimet e bėra rreth tė menduarit produktiv tregojnė se marrja e njė sasie mė tė madhe tė oksigjenit nė mėnyrėn e duhur rrit produktivitetin e aktiviteteve mendore si motivimi, mėsimi pėrmendėsh , mėsimi, konceptimi. Edhe marrja e glukozės e cila mundėson energjinė e trurit nė mėnyrėn e duhur (as pak e as shumė) rrit produktivitetin. Sepse truri nuk e depoziton glukozėn por e merr vazhdimisht nėpėrmjet qarkullimit tė gjakut. Pjesa mė e madhe e problemeve psikologjike lindin pėr shkak tė mosmarrjes sė mjaftueshme tė sasisė sė oksigjenit dhe glukozės. Prandaj frymėmarrja e rregullt dhe ushqyerja e ekuilibruar ėshtė shumė e rėndėsishme. Bėhet e ditur se dėmtimi i disa zonave tė trurit, plagosja dhe mosmarrja e oksigjenit tė mjaftueshėm gjatė lindjes shkakton ērregullime nė konceptimin dhe kuptimin e gjėrave si dhe nė sjellje.
Mungesa
Mos shkuarja e oksigjenit tė duhur nė tru siē ndodh nė ērregullimet organike shkakton ērregullime nė tė menduar. Psh problemi psikologjik “ērregullimi obsesiv, kompulsiv” i cili shfaqet nėpėrmjet fiksimit mbi disa gjėra pėr kėtė arsye ėshtė njė ērregullim mendimi. Nė qytetet e mėdha mungesa e oksigjenit ėshtė mė e madhe. Gjatė njė krize paniku, problemeve nė tė folur, problemeve tė pėrqendrimit dhe motivimit shihet se nuk arrihet njė frymėmarrje e rregullt nėn ndikimin e stresit Industrializimi, jeta e qytetit dhe ndotja e ajrit janė tė ndėrthurura me stresin. Studimet e realizuara tregojnė se nė vendet e industrializuara si Amerika dhe nė qytetet e mėdha mushkėritė e njerėzve nuk arrijnė tė mbushen nė kapacitetin e kėrkuar dhe nuk kryejnė frymėmarrje tė rregullta. Nė vende tė tilla krizat e panikut shihen mė shumė se nė vende mė natyrale. Stresi arrin tė ngushtojė enėt e gjakut dhe nė kėtė mėnyrė pengon kalimin e oksigjenit deri tek qelizat. Si rrjedhojė shfaqen ērregullime nė tė menduar dhe nė trup fillojmė tė ndjejmė mpirje, pickime apo dhimbje.
Si tė luftojmė stresin
Duhet tė dimė rrugėt tė cilat na ndihmojnė tė luftojmė stresin. Shkurtimisht mund t’i pėrmbledhim: vlerėsimi i marrėdhėnieve me miqtė dhe familjen, marrja pjesė nė aktivitete tė cilat ndikojnė pozitivisht nė zhvillimin e personalitetit, zgjidhja e problemeve me gjakftohtėsi, mendimi optimist, pushimi, ēlirimi i muskujve, aktivitetet sportive, shėtitja nė ajėr tė pastėr dhe frymėmarrja e rregullt. Mėnyra e frymėmarrjes sė rregullt ėshtė mė e pėrshtatshme tė mėsohet nga njė specialist. Megjithatė pėrveē aktiviteteve tė lartshėnuara nėse ju nuk dini tė kryeni njė frymėmarrje tė rregullt mund tė pėrmirėsoni mėnyrėn e frymėmarrjes.
Ushtrim pėr njė frymėmarrje tė thellė
1. Mėnyra e njė frymėmarrje tė shėndetshme ėshtė marrja e ajrit nga hunda, pa zhurmė dhe ngadalė. Para se tė filloni ushtrimin mbyllni sytė duke vendosur dorėn e djathtė mbi bark dhe tė majtėn mbi kraharor.
2. Nė fillim ēlirojini mushkėritė mirė duke nxjerrė frymėn jashtė. (duke dhėnė frymė mos i sforconi mushkėritė. Duhet tė dalė vetvetiu pa u sforcuar)
3. Me imagjinatėn tuaj ndajeni nė tre pjesė kapacitetin e mushkėrive. Dhe duke numėruar njė–dy ashtu sikur fryni njė tullumbace imagjinoni sikur mushkėritė tuaja janė mbushur me ajėr. (ky proces mund tė marrė afėrsisht 5 sek) nė fillim imagjinoni se ėshtė mbushur pjesa e poshtme pastaj ajo e mesmja dhe nė fund pjesa e sipėrme. Duke numėruar njė-dy ēlironi frymėn e marrė nė dyfishin e kohės sė mėparshme. Prisni dy sekonda. Merrni dhe jepni njė frymė tė thellė. Derisa ta pėrsėrisni ushtrimin merrni tre ose katėr herė frymė normalisht. Nėse vazhdoni tė merrni frymė thellė pa marrė frymė normalisht mund t’ju shkaktojė marrje mendsh.
Studimi: Oksigjeni i pastėr zbut dhimbjen e kokės
Studimet tregojnė se njė mėnyrė e re trajtimi e dhimbjeve tė kokės duket se po jep efekt. Njė grup mjekėsh thotė se duke i dhėnė pacientit oksigjenit tė pastėr, agonia e dhimbjeve tė kokės mund tė pakėsohet dukshėm. Pėr Petru Russon, dhimbja e kokės mund tė ndodhė deri nė 10 herė nė ditė. "Dhimbja ėshtė sikur tė godet njeri me thikė nė tru", thotė Ruso. Ai i ka provuar tė gjitha llojet e barnave, por pa efekt. E vetmja gjė qė solli lehtėsim ishte marrja e oksigjenit tė pastėr. "Dhimbja ėshtė zhdukur. Oksigjeni, vėrtetė ka ndryshuar jetėn time," thotė Ruso.
Oksigjeni i pastėr ka ndihmuar edhe pacientė tė tjerė. Dhimbjet akute tė kokės ndodhin me faza; personi mund tė pėrjetojė dhimbje koke disa herė nė ditė pėr javė ose edhe muaj me radhė. Kėto dhimbje janė me pasoja tė mėdha negative dhe prekin dukshėm cilėsinė e jetės sė pacientit. Trajtimi i zakonshėm ėshtė dhėnia e njė injeksion me sumatriptan. Por ilaēi sumatriptan ka efekte anėsore dhe pėrdorimi i tij i tepruar mund t’i sjellė dėme organizmit. Dr. Peter Goadsby pranė Universitetit tė Kalifornisė dhe studiues tė tjerė vėzhguan pėr 5 vjet gjendjen e 76 pacientėve me dhimbje akute tė kokės. Gjatė studimit, kėta pacientė u trajtuan me oksigjen tė pastėr. Pėr herė tė parė, shkencėtarėt vunė re njė dallim tė qartė mes oksigjenit dhe ajrit nė trajtimin e pacientėve. Gjatė studimit u pa se trajtimi mė i efektshėm ishte dhėnia e oksigjenit me doza tė larta. Dr. Peter Goadsby thotė se nga trajtimi me ajėr tė zakonshėm dhimbjet u zbutėn 20 pėr qind, ndėrsa kur pacientėve iu dha oksigjen i pastėr, dhimbjet e kokės u pakėsuan 78 pėr qind. Mjekė neurologė, si Joel Shaper, thonė oksigjeni i pastėr kundėr dhimbjeve tė kokės duhet pėrdorur pėr tė shmangur pėrdorimin e tepruar tė barnave. Shkencėtarėt gjithashtu kanė zbuluar se oksigjeni mund tė ndalė dhimbjet e forta tė kokės dhe njėkohėsisht tė eliminimojė simptomat e tjera qė lidhen me kėto dhimbje siē janė skuqjet, lotimi dhe fryrjet e syve.