Shumica e amerikanėve e dinė se presidenti i Shteteve tė Bashkuara Abraham Lincoln u vra nga John Wilkes Booth. Por ata ndoshta nuk e dinė se Booth ishte pjesė e njė konspiracioni tė ndėrlikuar.



12 ditė pas kryerjes sė vrasjes, Booth u qėllua me armė zjarri nga autoritetet qė e kėrkonin atė.
Katėr persona tė dyshuar se ishin pjesė e kėtij konspiracioni u ekzekutuan dhe katėr tė tjerė u dėnuan me burg. Tani, njė film i ri i regjizorit Robert Redford ndriēon njė nga ngjarjet mė tė rėndėsishme nė historinė amerikane.
Me 16 prill 1865, presidenti Abraham Lincoln qėllohet me armė zjarri kur ishte duke shikuar njė shfaqje nė Teatrin Ford nė Uashington. Pas pak ai vdes, dhe Shtetet e Bashkuara pėrfshihen nga njė kaos.
Autori i vrasjes ishte aktori amerikan John Wilkes Booth. Shumica e amerikanėve besojnė se aktori Booth ka vepruar i vetėm. Nė fakt ishin 8 persona tjerė nė komplotin pėr vrasjen jo vetėm tė presidentit por edhe tė nėnpresidentit dhe sekretarit tė shtetit.
Filmi i ri i quajtur “The Conspirator,” me regjinė e Roberto Redford-it, pėrqendrohet nė gjyqin ushtarak kundėr Mary Surratt-it, nėnės sė njė prej komplotistėve tė arratisur.
Ajo paditet sepse ishte pronare e njė shtėpie nė tė cilėn djali i saj, George Surrat, mbante takime tė rregullta me komplotistėt tjerė.
Frederick Aiken ėshtė prokuror i cili ka luftuar me ushtrinė e veriut kundėr forcave tė jugut. Fillimisht, ai hezitoi tė merrte detyrėn e avokatit mbrojtės pėr zonjėn Surrat. Nė fund tė fundit ajo ishte nga jugu. Por ai ndryshoi mendjen kur kuptoi se zonjės Surrat mund t’i mohohet e drejta pė njė proces gjyqėsor tė drejtė. Avokati Aiker mendoi se njė nga mėnyrat pėr ta ndihmuar atė ishte gjetja e djalit tė saj.
Filmi tregon marrėdhėniet mes zonjės Surrat dhe avokatit tė saj mbrojtės. Por, nė kėtė tregim shfaqet edhe vullneti i njė nėnė tė pėrkushtuar pėr tė bėrė gjithēka qė ėshtė e mundur pėr djalin e saj.
Premiera e filmit u mbajt kohėt e fundit pikėrisht nė teatrin ku u vra presdenti Lincoln. Adhuruesit e filmit erdhėn pėr tė parė yjet e filmit dhe personalitete tjera qė morėn pjesė nė premierė. Regjizori Robert Redfrod shpjegon arsyet e zgjedhjes sė kėsaj historie.
“Tė gjithė njerėzit kanė njohuri pėr vrasjen e presidentit Lincoln, por unė kuptova se pak njerėz dinin pėr ngjarjen qė kishte lidhje me vrasjen, dhe dėshirova ta tregoj atė nė ekran”.
James McAvoy luan rolin e avokatit Frederick Aiken.
“Personazhi im, i cili nė fillim ishte nė favor tė varjes sė paligjshme tė zonjės Surrat, ndėrron mendjen dhe fillon ta kuptoj se pėr ta dashur vendin e tij ai duhej ta repektonte ligjin dhe kushtetutėn e vendit dhe rrjedhimisht tė kundėrshtonte varjen e zonjės Surrat”.
Robin Wright luan rolin e Mary Suarrat.
“Filmi ėshtė mė shumė mbi elementin human dhe sjelljen njerėzore se sa dėshmitė historike”.
Fred Borch ishte konsulent i historisė nė kėtė film.
“Filmi tregon se duke mos marrė parasysh fajėsinė apo pafajėsinė, zonja Surrat dhe ata qė kishin lidhje me komplotin nuk u gjykuan nė mėnyrė tė drejtė sepse qeveria ishte e frikėsuar se nėse ata nuk e shtypin kėtė konspiracion, mund tė shtohej numri i sulmeve tė konfederatės mbi qeverinė”.
Konsulenti Borch thotė se filmi ėshtė i bazuar nė ngjarjen e vėrtetė.
“Njė nga arsyet qė filmi trajton kryesisht procesin gjyqėsor ėshtė se njė gazetar i cili ka ndjekur gjyqin ka shkruajtur pothuaj tė gjitha fjalėt qė janė thėnė nė gjykatė”.
Regjizori Redford shpreson qė filmi t’i bėjė njerėzit ta shikojnė vrasjen e presidentit Lincoln nga njė kėndvėshtrim tjetėr.
“Nuk besoj se filmat ndryshojnė opinionet e njerėzve, ose ndikojnė nė ndryshimin e politikave. Por do tė mendoja se njohurit mbi atė qė ka ndodhur nė tė kaluarėn dhe pėrsėritja e atij procesi, mund tė krijojė njė pėrgjigje emocionale. Shpresoj qė kjo tė ndodh”.