Njerėzit gjatė ditės harrojnė tė paktėn tri gjėra, por shqiptimi i tyre me zė tė lartė, gjumi mė i gjatė dhe relaksimi mund tju ndihmojnė nė kėrkimin e informatave tė harruara, zbulon studimi.
Pėr shkak tė obligimeve tė shumta harrojmė gjėrat mė elementare: ku i kemi lėnė ēelėsat apo a i kemi fikur aparatet, ka treguar hulumtimi mbi harresėn, tė cilin nė 2000 njerėz e ka kryer enti pėr konsumatorė Avery.
Nėse nuk mund tė kujtojmė nėse e kemi fikur hekurin apo shporetin, kjo ėshtė sepse kėtė gjė e bėjmė nė mėnyrė automatike, ashtu siē ecim apo vozisim biēikletėn. Ekspertėt kėshillojnė qė pasi qė ta keni fikur hekurin, tė thoni me zė tė lartė: e kam fikur hekurin. Nuk ka arsye pėr tu shqetėsuar sepse shumica e njerėzve harrojnė pėr shkak tė shprehive, automatizmit, dhe jo pėr shkak tė sėmundjes.
Ėshtė e nevojshme njė sasi e caktuar e hormoneve tė stresit qė mendja tė mbetet e mprehtė dhe racionale. Stresi ėshtė mekanizėm natyral i cili rrit vigjilencėn dhe forcėn, por vetėm pėr njė kohė tė shkurtėr, paralajmėrojnė ekspertėt.
Sasia shumė e madhe e stresit, nė mėnyrė tė dėshmuar redukton mundėsinė e tė menduarit produktiv dhe mbajtjes nė mend, ndėrsa dėgjimi i muzikės ose meditimi ndihmojnė mbajtjen e hormoneve nė nivel tė pranueshėm.
Tė gjitha aktivitetet gjatė tė cilave truri juaj pushon e ndihmojnė kujtesėn apo mbajtjen nė mend, thekson psikologu, dr. McDaniel. Biologu, dr. Medina, thotė qė grindja e ashpėr ėshtė njė nga shkaqet mė tė shpeshta tė harresės. Pėr tė me siguri do tė mendoni derisa ktheheni nga puna dhe do tė harroni tė ktheni nga banka, paralajmėron dr. Medina.
Vetėm njė orė gjumė mė pak nė ditė nė mėnyrė afatgjate ndikon nė mbajtjen nė mend dhe shėndet, ka treguar Mary A. Carskadon, eksperte pėr gjumė. Pikėrisht gjatė gjumit truri i organizon informatat.
Stimulojeni mendjen dhe do tė kujtoheni
E harroni shpesh emrin e personit tė cilin e keni njoftuar, pėrsėriteni qetė nė vete tri herė, thonė ekspertėt. Dhe nėse shpesh ju mundon se ku i keni lėnė ēelėsat pasi qė keni mbyllur dyert e banesės, ka shumė mundėsi qė truri juaj ėshtė i zėnė me diēka tjetėr. Nėse e thoni me zė tė lartė se ku i keni lėnė, nuk do tė harroni.
Thoni kujtohu nė vend tė mos harro
Nėse shpesh harroni adresat e e-mailit, PIN-ėt apo passwordėt, kini parasysh qė truri nuk ėshtė i i dizajnuar tė mbajė mend tė dhėna tė tilla, thonė ekspertėt.
Informatat e tilla pėr njė kohė tė shkurtėr qėndrojnė nė tru, sepse janė monotone pėr tė. Automatizimi dhe soditja nė mendime janė nxitės tė harresės, ndėrsa aleati mė i mirė i trurit ėshtė grupimi.
Nėse nuk mundoheni tė mbani mend PIN-ėt apo passwordėt, truri nuk do ta bėjė kėtė, thekson eksperti pėr mbajtje nė mendje, Zaldy S. Tan. Informatės monotone duheni ti shtoni diēka tė rėndėsishme qė do tju nxisė qė tė kujtoheni. Nėse miku juaj e ka ditėlindjen mė 10 janar, mbani mend qė kjo ėshtė 10 ditė pas Vitit tė Ri. Nėse harroni pse keni hyrė nė dhomė, vizualizoni se pėr ēfarė keni nevojė para se tė niseni. Shtoni edhe qė subjektit pėr tė cilėn keni nevojė ngjitjani njė situatė tė njohur.
Kujtohuni nė mėngjes qė duhet tė blini qumėsht kur tė ktheheni nė shtėpi, gjysmė minute paramendoni se si e pini apo si e shtoni nė kafe. Dhe pastaj pėrsėritjani vetes kujtoje dhe ky pėrkujtim pozitiv ndikon mė mirė se sa mos harro.
E kam nė maje tė gjuhės, por nuk mė kujtohet...
Sa mė tė vjetėr qė jemi, gjithnjė e mė shpesh harrojmė fjalėt apo emrat e miqve tė vjetėr, thekson dr. Edgerly. Ajo po ashtu shton qė pėr shkak tė kėsaj nuk kemi nevojė tė shqetėsohemi sepse kjo u ndodh tė gjithėve. Por kryerja e shumė gjėrave pėrnjėherėsh ėshtė armik i mbajtjes nė mend. Prandaj, pushojeni trurin dhe kryeni njė nga njė.
Kuleta dhe ēelėsi tė kenė gjithmonė vendin e vet
Nėse harroni se ku i keni lėnė ēelėsat, kuletėn apo biletėn e autobusit, ta dini qė shkaku i kėsaj ėshtė qė jeni tė preokupuar me diēka tjetėr. Kushtojuni vėmendje momenteve kur i lini ēelėsat apo kuletėn, ndėrsa mė sė miri ėshtė qė gjithmonė tė lihen nė vendin e njėjtė, kėshillon Elizabeth Edgerly, eksperte pėr sėmundjen e Alzheimerit.
Top 10 gjėrat qė harrohen mė sė shumti
- Kthimi i telefonatės pas njė thirrjeje tė humbur
- Pėrgjigjja nė e-mail
- Emrat e njerėzve
- Urimi i ditėlindjes
- Mbushja e telefonit
- Ujitja e luleve
- Marrja e letrave tė shtypura
- Incizimi i serialeve televizive
- Marrja e ēelėsit tė banesės
- Pėrvjetori i martesės apo i lidhjes
Me ushtrime tė rregullta edhe truri do tė punojė mė mirė
Nuk ka viagėr pėr kujtesė, thotė doktori i psikologjisė, Mark McDaniel, por ndryshimet e vogla nė stil tė jetesės mund tju ndihmojnė nė mbajtjen nė mend dhe nė shėndetin e pėrgjithshėm tė organizmit. Ai kėshillon tė lėvizni sepse me aktivitetin e rregullt do tė reduktoni nė gjysmė mundėsinė e dementias.
Ēdo tru trajnohet ndryshe, prandaj zgjidhni metodėn qė ju pėrgjigjet
Hulumtimet thonė qė vetėm zgjidhja e fjalėkryqit nuk ndihmon. Pėr shembull, nėse i bini pianos, tentoni tė mbani mend tė gjithė koncertin e Bachut, ndėrsa shoqėrimin me miq shndėrrojeni nė debat pėr njė libėr, tė cilin e keni lexuar, kėshillon biologu, dr. Medina.
Frutat malore, brokoli, lėngu i portokallit, liri dhe spinaqi janė tė mira pėr kujtesė
Ēka ėshtė mirė pėr trupin, ėshtė mirė edhe pėr trurin. Kėshtu, ushqimi adekuat ėshtė kyē. Hulumtimet tregojnė qė shėndeti i trupit dhe i trurit ėshtė i lidhur me acidet omega-3, tė cilat gjenden nė salmon, sojė dhe farat e lirit, si dhe nė antioksidantė, tė cilat gjenden nė frutat malore, spinaq dhe brokoli. Kujtesėn do ta rritni edhe mė lėngun e portokallit dhe me perime tė gjelbra.
Burimi:
Koha NET