Telefonat celularė janė tė rrezikshme pėr shėndetin tonė? Hulumtimet shkencore sillen rreth kėsaj pyetje, pa dalė nė njė konkluzion pėrfundimtar. Megjithatė ata na japin disa kėshilla duke iu pėrgjigjur njė sėrė pyetjesh qė kanė tė bėjnė me pėrdorimin e telefonave celularė.
1. Pse shumė manuale mėsimi kėshillojnė mbajtjen larg nga trupi tė celularit?
Telefonat lėshojnė rrezatim qė pėrthithet nga trupi, prandaj edhe manualet tregojnė distancat qė duhet tė mbahet larg trupit pėr tė mos rrezikuar shėndetin. Pra iPhone dhe Nokia N79 sygjerohet largėsia1,5 cm nga trupi, ndėrsa nė rastin e V195 Motorola dhe Blackberry Bold 9780 ėshtė 2.5. Sipas studiuesveekspozimi nė njė kohė tė gjatė jashtė kėtyre standardeve mund tė rezultojė i dėmshėm pėr shėndetin".
2. Pse Agjencia Ndėrkombėtare pėr Kėrkime mbi kancerin i ka pėrfshirė celularėt nė mesin e produkteve qė mund tė jėnė kancerogjene?
Mė 31 maj 2011, IARC, njė agjenci e specializuar e OBSH, e ka klasifikuar rrezatimin e telefonave celularė si "kancerogjen tė mundshėm. Drejtori i IACR, Christopher Wild, nė pritje tė njė "hetimi tė mėtejshėm", tha se "ėshtė e rėndėsishme qė tė merren masa pėr tė zvogėluar ekspozimin ndaj, kufjeve, e folura me zė tė hapur ose pėrdorimi i SMS-ve."
3. Ēfarė lloj rrezatimi lėshojnė celularėt dhe cilat janė argumentet e atyre qė e mohojnė rrezikun?
Flasim pėr njė rrezatim tė pa jonizuar qė nuk thyen zinxhirėt e ADN-drejtpėrdrejt (siē bėjnė rrezet X). Ata mund tė jenė tė dėmshme, vetėm kur shkaktojnė njė rritje tė konsiderueshme nė temperaturė tė indeve (efekti termik). Nė njė studim tė fundit tė Nora Volkoė, tregojnė se ky rrezatim mund tė jentė nė gjendje tė ndryshojė funksionimin e qelizave.
5. Sa kėshillohet tė pėrdoret celulari dhe kur fillon shfaqja e rrezikut?
1640 orė nė dhjetė vjet, ose 27 minuta nė ditė, ėshtė standardi me tė cilin Interphone (nė vitin 2000) ka pėrcaktuar "pėrdorimin e rrezikshėm". Nėse kaloni kėtė prag ju mund tė pėrjetoni efektet e para tė dėmshme.
6. Ēfarė masash parandaluese kanė marrė shtetet e tjera?
Dy vjet mė parė parlamenti francez ka miratuar njė ligj qė detyron kompanitė celulare tė shpjegojnė rrezatimet e secilit model celulari, ndėrsa ka ndaluar reklamat qė i drejtohen fėmijėve nėn moshėn 14 vjec. Ndėrsa qeveria birtianike kėshillon reduktimin e telefonatave nė minimum pėr moshat deri nė 16 vjec. Ndėrsa Irlanda ka vendosur njė paralajmėrim tek paketimi i telefonave celularė, ku thuhet: Kujdes, kjo pajisje emeton rrezatim elektromagnetik. Tregimi i kujdesit nė parashikohet edhe nė ligjet e vendeve si Australia, Finlanda, Rusia dhe Gjermania