Njė formė kontrate mes burrit dhe gruas ka ekzistuar qė para 4 mijė vjetėsh mė parė tek Babilonasit. Tė gjithė popujt qė njihen, kanė rituale sociale qė sanksionojnė bashkimin mes njė burri dhe njė gruaje. Dėshmia mė e hershme e kėtij lloji ėshtė ajo e Kodit tė Hammurabit (1792-1750 para Krishtit), nė tė cilin pėrcaktohet qė martesa ėshtė e vlefshme vetėm nėse ekziston njė kontratė "blerjeje" (tė gruas nga burri) e shkruar. Filozofi antik grek, Aristoteli ishte i mendimit qė mosha ideale pėr martesė ishte: 37-vjeē pėr burrat dhe 18 pėr gratė.
Pse flamuri europian ka 12 yje?
E ka vendosur Kėshilli Europian nė unanimitet tė plotė, mė 18 dhjetor 1955. Faktikisht propozimi i parė ėshtė ai i vitit 1952, i cili parashikonte tė vinte nė flamur aq yje sa janė dhe shtetet pjesėtare, por kjo krijonte keqkuptime, sepse nė atė kohė zona e Saar-it ishte njė shtet i pavarur, i cili kundėrshtohej nga Gjermania. Kėshtu u vendos tė zgjidhej njė numėr simbolik yjesh. 12- ta dukej perfekte: 12 ishin bijtė e Jakobit, mundimet e Herkulit, tabelat e ligjit romak, muajt etj.
Sa mund tė mbijetohet nėse tė varrosin tė gjallė?
Jo mė shumė se disa minuta. Bindja se pasi na kanė varrosur nė njė arkivol 2 metėr nėn tokė mund tė jetojmė pėr orė dhe pėr ditė, ėshtė njė legjendė e ushqyer nga njė prej anktheve tona mė tė mėdha. Pėr tė vėrtetuar kėtė fakt, nė njė transmetim tė Discovery Channel, njė burrė u mbyll nė njė arkivol tė pajisur me njė sistem monitorimi pėr ajrin. Eksperimenti tregoi qė ajri brenda bėhet menjėherė i rėnduar, pėr shkak tė anhidridit karbonik i prodhuar nga frymėmarrja. Por ka dhe nga ata qė kanė menduar tė fitojnė. Njė varrezė nė Santiago, nė Kil, ofron njė shėrbim shumė tė veēantė: njė sistem me sensorė i gatshėm pėr tė sinjalizuar ēdo lėvizje tė mundshme tė tė ndjerit. I ndryshėm ėshtė rasti i iluzionistit David Blaine, i cili nė 1999 u mbyll nė njė arkivol pleksixhami dhe u varros nė 2 metėr thellėsi (nėn njė vaskė plot me ujė, nė mėnyrė qė kalimtarėt tė mund ta shihnin) nė Nju Jork. Arkivoli kishte njė tub pėr frymėmarrjen dhe Blaine ka rezistuar pėr 7 ditė, duke u ushqyer vetėm me 4 lugė kafeje ujė nė ditė.
Pse thuhet qė tė thyesh njė pasqyrė ėshtė keq?
Mė parė se tė shpikej pasqyra besohej se ēdo sipėrfaqe reflektuese ishte e pajisur me aftėsi magjike. Njeriu i lashtė qė shikonte imazhin e tij tė pasqyruar nė ujin e njė liqeni, mendonte se bėhej fjalė pėr njė "unė" tjetėr. Pėr kėtė arsye ēdo turbullim qė mund tė bėhej nė momentin e reflektimit nė ujė, kishte domethėnien e njė rreziku pėr shėndetin e personit qė reflektohej. Besimi u riforcua me ardhjen e pasqyrave; nė momentin qė dikush shihte imazhin e tij tė pėrbėrė nė mijėra copa tė njė pasqyre tė thyer, bėhej dhe mė e lehtė tė besohej tek pasojat negative.