Ekspertėt nga Instituti evropian CERN kanė deklaruar ditė mė parė qė nė konferencėn nė mars tė vitit tė ardhshėm mund tė deklarojnė definitivisht nėse kanė zgjidhur sekretin e grimcės misterioze tė Higgsit.
Por, ata kanė hedhur poshtė spekulimet qė janė shfaqur nė blogėt e internetit, madje edhe nė disa revista shkencore qė nė vend tė njė lloji tė kėsaj grimce elementare kanė gjetur dy.
Shkencėtarėt e CERN nė qershor kanė deklaruar se si kanė gjetur grimcėn e cila u jep masė tė gjithė gjėrave, ashtu siē e kishte parashikuar dhe shpjeguar kėtė gjė para gjysmė shekulli fizikani teorik, Peter Higgs.
Tė dhėnat mė tė reja deri tek tė cilat kemi ardhur gjatė disa muajve tė fundit tregojnė qė nuk ėshtė e thjeshtė si grimca e Higgsit, por ėshtė shumė e ngjashme, ka thėnė Oliver Buechmuller nga CERN-i.
Spekulimet se mund tė bėhet fjalė pėr dy grimca Higgs, grimcėn themelore subatomike, nga e cila ėshtė krijuar gjithėsia pas Bing Bangut para 13.7 miliardė vitesh, janė shfaqur pas raportit tė shkencėtarėve tė CERN-it muajin e kaluar.
Konfirmimi definitiv pėr zbulimin e saj do tua sillte pa dyshim ēmimin Nobel.
Vėrtetimi eksperimental i ekzistimit tė grimcės sė Higgsit qė nė publik njihet edhe si Grimca e Zotit ka qenė njė nga synimet kryesore tė punės sė superndeshėsit tė ri tė grimcave subatomoke tė CERN-it (Large Hadron collider-LHC), tė vlefshėm 10 miliardė dollarė.
Burimi: Koha.net