Superkompjuteri qė do tė simulojė trurin njerėzor




Megjithėse jemi nė shekullin e 21-tė, mbeten ende shumė mistere tė pazgjidhura kur vjen puna tek truri i njeriut.

Ai ėshtė njė ‘makineri’ aq e komplikuar, sa qė neuroshkencėtarėt pėrpiqen gjithmonė e mė tepėr tė arrijnė ta kuptojnė.

Njė pėrpjekje e re shkencore do tė synojė pikėrisht tė zbulojė disa nga kėto mistere duke krijuar njė simulim tepėr tė detajuar tė trurit njerėzor.

Faktikisht, shkencėtarėt do tė pėrdorin njė superkompjuter pėr tė riprodhuar trurin tonė.

Nė projektin Human Brain Project janė financuar 1.6 miliardė $ dhe janė angazhuar mbi 200 kėrkues. Ai ėshtė projekti mė i madh dhe mė ambicioz i llojit tė vet.

Pėr vėnien nė punė tė tij nevojiten pajisje tė veēanta harduere – paketimi i simulimit nė njė kompjuter tė vetėm do tė kėrkonte njė sistem 1000 herė mė tė fuqishėm se superkompjuterat e sotėm.


Superkompjuteri Titan arrin 20 petaflops fuqi pėrpunimi





Zyrtarisht projekti do tė fillojė gjatė vitit 2013. Evropės do t’i duhet 10 vjet pėr tė krijuar njė hartė tė 100 miliardė neuroneve qė lidhen nga 100 trilion sinapse e qė pėrbėjnė sė bashku trurin njerėzor.


Specifikimet
Titan ėshtė njė superkompjuter Cray XK7, i cili pėrmban 18,688 procesorė (CPU) Advanced Micro Devices 16-core Opteron 6274 me 18,688 GPU (graphics processing units) Nvidia Tesla K20. Procesorėt grafikė (GPU) pėrdoren pėr tė ekzekutuar disa zbatime matematikore dhe shkencore, ndėrsa CPU-tė janė mė tė efektshėm nė pėrpunimin serial. Kombinimi i fuqive tė CPU-ve dhe GPU-ve, bėn qė superkompjuterėt tė japin rezultate nė njė mėnyrė mė efikase.

Titan ėshtė ndėrtuar nė 200 kabinete serverėsh dhe ka tė njėjtėn madhėsi si Jaguar-i. Ai ka 700TB memorie. Titan konsumon 9 megavat energji dhe kostoja vjetore pėr pėrdorimin e njė superkompjuteri mund tė shkojė deri 10 milionė $ nė vit. Sfida e radhės pėr superkompjuterėt ėshtė arritja e performancės nė exaflop, e cila ėshtė nė fakt 1000 petaflop, nė vitin 2018.
ORNL i pėrditėson superkompjuterėt ēdo 3 ose 4 vjet dhe pritet qė pėrditėsimi i madh pėr Titan-in tė ndodhė nė vitin 2016. Po ashtu, parashikohet qė njė sistem exaflop tė hyjė nė punė deri nė vitin 2020.