INSTAT: Popullsia shqiptare po plaket

[kuklla]

• Mosha mesatare, 31.7 vjeç

Popullsia shqiptare konsiderohet një popullsi e re. Mosha mesatare e saj është 31.7 vjeç. Piramida e popullsisë është një lloj i veçantë grafiku bar që tregon përbërjen e popullsisë sipas moshës dhe gjinisë. Megjithëse rritja e popullsisë vazhdon të jetë pozitive, mosha mesatare e popullsisë është rritur, kjo si rezultat i emigracionit i cili vazhdon akoma të jetë i lartë. Pas vitit 1990, popullsia shqiptare njohu dukuri të reja, siç ishte ajo e migracionit, i cili ndikoi mjaft në rishpërndarjen e saj sipas rretheve dhe prefekturave. Rrethet e veriut humbën popullsinë e tyre, ndërsa Tirana dhe Durrësi sa vjen dhe po zmadhojnë popullsinë e tyre. Lëvizja e lirë dhe e pakontrolluar e popullsisë ka ndikuar në ndryshimin e raportit të popullsisë qytetare me atë fshatare. Në vitin 2004, popullsia qytetare është rritur në 45-për qind dhe ajo fshatare është ulur nga 57.3 për qind në vitin 2001, në 55 për qind. Në regjistrimin e popullsisë të vitit 1989, popullsia qytetare përbënte 35.8 për qind të popullsisë gjithsej.

Lindjet dhe Vdekjet

Duke u bazuar në të dhënat statistikore mbi lindjet, vëmë re se numri i tyre ka rënë. Arsyet e rënies së këtij treguesi janë emigracioni i lartë i popullsisë në moshë riprodhuese, rritja e moshës mesatare të martesës si te femrat ashtu dhe te meshkujt, përdorimi i metodave të planifikimit familjar etj. Veçantësi për këtë periudhë është ulja e koeficientit sintetik të fekonditetit (numri mesatar i fëmijëve për një grua, gjithashtu vdekshmëria është një nga elementet e ndryshimit të një popullsie. Ky tregues për periudhën 1990-2004 pothuajse ka mbetur në të njëjtat nivele, gjë që dëshmon për një qëndrueshmëri të tij. Kjo ka ndikuar jo drejtpërsëdrejti në uljen e ritmeve të rritjes natyrore të popullsisë. Ky tregues në vitin 2001 në krahasim me atë të vitit 1993 është ulur rreth 8.1 për qind. Ky tregues për periudhën 2002-2004 paraqitet më i lartë pasi skedat e vdekjes kanë qenë të plota. Nga të dhënat statistikore mbi vdekshmërinë sipas gjinisë, vërehet se në totalin e vdekjeve, meshkujt janë ata që vdesim më shumë, në raportin 3 me 2, në krahasim me femrat. Gjithashtu, po të shqyrtojmë strukturën e vdekjeve sipas grup-moshave vëmë re se vdekjet 60 vjeç e lart zënë 77.5 % të totalit të vdekjeve në vitin 2004, nga 61.5 % që zinin në vitin 1990. Për sa i përket vdekshmërisë foshnjore, vërehet se meshkujt e kësaj grup-moshe janë ata që lindin dhe vdesin më shumë në krahasim me femrat.

MARTESAT DHE DIVORCET

Martesa është një tregues tjetër, mbi të cilin periudha tranzitore që kalon vendi ynë nuk ka dhënë ndikimet e veta. Megjithëse rritja e moshës mesatare të martesës sjell në përgjithësi krijimin e familjeve më të qëndrueshme, treguesi i "zgjidhjes së martesës" (divorcit) për 100 martesa është rritur nga 9.6 në vitin 2001, në 14.2 në vitin 2004. Gjatë periudhës 1993-2001, numri i martesave është zvogëluar me rreth 12 për qind. Gjatë vitit 2004 vihet re një rënie e numrit të martesave, prej 23% në krahasim me vitin 2003.

PAPUNËSIA

Forcat e punës, në tremujorin e tretë të vitit 2007, shkojnë në 1077.9 mijë në krahasim me 1078.1 mijë që mbyllet fundi i tremujorit të dytë të vitit 2007. Në këtë ulje ka ndikuar kryesisht reduktimi i numrit të të papunëve të regjistruar. Duke krahasuar me tremujorin e dytë, në këtë tremujor kemi një rritje të punësuarve në sektorin shtetëror me 300 të punësuar dhe një rritje në sektorin privat jobujqësor me 2,487 të punësuar kryesisht ne transport telekomunikacion, shëndetësi, aktivitete financiare etj. Numri i të punësuarve në sektorin privat jo bujqësor mbetet në të njëjtat nivele. Në fund të tremujorit të tretë, numri i personave të regjistruar si punëkërkues të papunë është ulur nga 145.143 në 142.161, duke ndikuar në nivelin e papunësisë që shkon në 13.18 për qind. Në totalin e të papunëve të regjistruar, ata mbi moshën 35 vjeç zënë peshën kryesore. Kjo shpjegohet me vështirësitë që kanë moshat e mëdha për të gjetur punë në tregun e sotëm të punës. Në nivelin mesatar të ndihmës ekonomike për çdo familje në këtë tremujor ka një ulje relativisht te vogël në krahasim me tremujorin e tretë nga 40,320 në 4,317 lekë. Paga minimale në këtë tremujor me VKM Nr.245 datë 27.04.2006 "Për përcaktimin e pagës minimale në shkallë vendi", mbetet e pandryshuar, 1,400 lekë. Gjithashtu dhe niveli bazë i pagesës së papunësisë për të papunët mbetet i pandryshuar, 5.240 lekë. Paga mesatare në sektorin shtetëror është rritur me 12 % krahasimisht me tremujorin e mëparshëm, pra nga 31.850 lekë shkon në 35.650 lekë.

Arsimimi

Të regjistruarit në Arsimin Publik përbëjnë 96,7% të të regjistruarve në Arsim, nga 97,6% që zinin në vitin shkollor 2002-2003. Është rritur numri i mësuesve me arsim të lartë në arsimin 8 vjeçar në 58% nga 53% që ishte në vitin 2001-2002. Në arsimin e mesëm është rritur numri i të regjistruarve me 8,3%; në institucionet private janë regjistruar 5.4% të totalit, nga 4% në vitin e mëparshëm. Në arsimin e mesëm të përgjithshëm publik morën dëftesë pjekurie 86% e nxënësve të diplomuar të arsimit të mesëm publik dhe vetëm 10% e femrave të diplomuara i përkasin arsimit të mesëm profesional. Braktisja e shkollës nga fëmijët në arsimin 8-vjeçar është në nivelin 1,2%. Numri i femrave në trupin mësimor-shkencor në universitete është rritur gradualisht dhe arrin në 45% nga 28% në vitin 1995-1996. Shpenzimet në arsim janë 12% më të larta se në vitin 2003. Shpenzimet në arsimin bazë dhe parashkollorin përbëjnë 60% të tyre. Raporti bruto i regjistrimit i lartë, tregon se pjesëmarrja në nivelin përkatës të arsimit është e lartë, pavarësisht nëse nxënësit e regjistruar në atë nivel janë të grup-moshës teorike ose jo. Në rastin e arsimit 9-vjeçar raporti 105 % tregon se përveç fëmijëve 6-13 vjeç, në të regjistruarit janë përfshirë edhe nën ose mbi moshë, për shkak të hyrjes herët ose vonë në shkollë, si dhe të përsëritësve të klasës (të cilët vetvetiu e kalojnë moshën teorike të nivelit).

Drejtësia

Shpërndarja e kriminalitetit për vitin 2004, bazuar në çështjet gjyqësore të përfunduara nga tri nivelet e gjykatave. Koeficienti i kriminalitetit mat kriminalitetin në një mjedis të caktuar në raport me popullsinë e atij mjedisi, pra tregon shkallën e veprave penale (krime ose kundravajtje) për 100.000 mijë banorë. Për vitin 2004 në shkalle vendi ky tregues është 136 krime për 100 mijë banorë. Kjo shifër tregon që vihet re një rritje e lehtë në krahasim me një vit më parë, kur ky koeficient ishte 131 për 100 mijë banorë. Gjatë vitit 2004, janë evidencuar 7537 krime e ngjarje në shkallë vendi, ose 24% më shumë se vitin 2003. Veprat penale kundër pasurisë zënë vëllimin më të madh të totalit të krimeve me 2529 raste, ose 33%, të pasuara nga krimet kundër personit, me 1910 raste ose 25 % dhe më tej krimet ekonomiko-financiare, me 1339 raste ose 17 %. E krahasuar me strukturën e kriminalitetit në vitet e tjera, kjo përmbysje e renditjes duke dalë në vëllim më të madh krimet kundër pasurisë, ndaj atyre të personit, dëshmon se treguesit e kriminalitetit po evidencohen më saktë.

[daku323]

Mua keta te INSTAT me duken kot!

[Peniel]

Edhe mua ashtu me duken. Nuk e di pse por me duken pak si te vjetra ato te dhenat. Te shkruanin qe kane ndaluar shqiptaret te bejne nga 13 kalamaj do e besoja por jo keto me lart.

Kalofshi mire.


ns