LETËR MIQVE TË MI TË VJETËR

[EMAUS]

LETËR MIQVE TË MI TË VJETËR


Zotit ... Hyskë Borobojka
Zotit ... Bamkë Çomaga

Të nderuar miq!

Kam kohë që po mendoj që t'u shkruaj. Por siç e shikoni dhe vetë u vonova shumë. Por, pas atyre që do të lexoni më poshtë, mendoj se, faji për vonesën e këtij shkrimi, " apo shkrimeve të tjerë" që duhej të ishin bërë, justifikohet disi dhe më heq një pjesë të fajësisë "vonesë".

Me që kërkuam "lirinë", vumë krah dhe fluturuam larg, nuk mund të them se shtegtuam, pasi zogjtë shtegtarë kthehen në foletë e tyre çdo vit. Ne, o miqtë e mi, po shihemi rrallë e më rrallë. Është e vërtetë që ndonjë letër dhe mund ta kishim shkruar, por, " duke qenë të lirë", të punojmë nga 16 orë në ditë, "për të mirën tonë" e jo të vendit që na "mirëpret", duke i pasur të gjitha të mirat si, "zyrat, të ardhurat, kohën e lirë, lejet e kalimit" ato që i kërkuam dhe" i gjetëm". Duke "jetuar në lumturinë e plotë që kërkuam", nuk na del kohë për të shkruar letra miqve e shokëve. Kohët kanë ndryshuar, tani jemi të lirë e shkruajmë për probleme të rëndësishme si p.sh: "Ç'është dashuria""Si ta tradhëtojmë gruan", "Si t'i lëmë fëmijët në rrugë". Për këto mblidhemi në grupe shokësh dhe diskutojmë si të bëhemi Europianë, "Si të vjedhim", "Si të përdhunojmë" se mendojmë që Europa këto cilësi të mira ka dhe, ne kjo faqe e dukshme e saj na pëlqen.

Gjyshja ime e ndjerë thoshte: "Shokët zgjidhi më të mirë se veten". Këtë porosi të saj unë e mora me vete rrugëve të botës si dhe të tjerat si "Trim i mirë me shokë shumë", " Shokë të rinj bëj por të vjetrit mos i harro" etj. Gjyshja ime jetoi më shumë se një shekull, jetoi dhe pa shumë luftime dhe gëzime, udhëtoi e jetoi në shumë shtete e në fund vuri kokën në prag të shtëpisë dhe tha: "Jeta ime ishte një libër, një novelë e jetuar dhe jo e shkruar, ju tha, ju që e lexuat nxirrni mësimet tuaja".

Ku ta dinte e ndjera se novelën që ajo shkroi për 107 vjet, sot talentet e reja pensioniste e shkruajnë për një javë. Talenti i tyre i burgosur ishte si puna e rubinetit, vertet nuk gjente vend të rridhte për të vaditur fushat e mendimit, por, kjo rrjedhë, ky ujë i pastër me vlera shëruese shpirtërore grumbullohej çdo ditë dhe, në momentin e lirisë shpërtheu arave, hendekëve për të rritur frytin e lavdisë personale e asaj kombëtare.

E shikon o zoti Hyskë, sa gabim bënte i nderuari ynë Bamkë me shokët e tij kur na i kthenin mendimet e hedhura në letër për t'i parë e riparë disa herë. Sot ato nuk i shikon njeri, deri sa shikojnë dritën e botimit. E nga vetë rrënja e fjalës bottim do të thotë bota ime që paraqes përpara të tjerëve. Dhe kjo botë o miku im, është shumë e bollshme. Kjo botë krijuese në Greqi ka marrë formën e përrenjve, lumenjve dhe lëmenjve.Ajo zhvillohet këtu e lirë "gjithësejcili për vete e zoti për të gjithë". Zhvillohet dhe merr frymë në gjërësi, gjatësi. Krijohet në mënyrë individuale e kolektive. Janë botuar disa "Anthologji" që në greqisht do të thotë, fjalët e lulëzuara, lulëzime të zgjedhura. Në qoftëse merret parasysh kjo, ne jemi një pemë e lulëzuar që japim lulet e mendimit nëpër botë. Në mënyrë shoqërore ajo vrullin e saj e ka të rrëmbyer. Nisur nga shokët, disa të tilla krijojnë një shoqatë. Katër shokë krijojnë pesë shoqata, dhe gjashtë shokë krijojnë një lidhje. Të gjitha këto u bënë aq shumë sa, ambasada kërkoi të mbante lidhje të pandërprera me to. Kërkoi të njihte veprimtarinë e tyre që "është gjumi dhe opiumi".

Marrëdhëniet e disa njerëzve me të njëjta mendime quhen ,"lidhje mendimore" kur ka lidhje me mendimet, "lidhje shkrimtarësh" kur ka lidhje me shkrimet. Këto lidhje o zoti Hyskë, nuk bëjnë gjë tjetër veçse zgjidhin gjuhën dhe e lëshojnë të lirë të kullosë livadheve të interesit, "Këndojnë" e helmojnë artin e vërtetë. Mbjellin e korrin në arë, pa hedhur farë, trumpetojnë prodhim të mbarë. Ata më të "mirët" pasi ua lëshuan zinxhirët, rendin e lehin se kanë lindur për emër, dhe e kanë mendjen femër. Ç'është e vërteta kanë ca çelsa, një vulë e zyrë, por nuk kanë fytyrë, "fytyrën e një shoqate"

Këto lloj shoqatash, shkrimtarësh, valltarësh, pietarësh, shtohen çdo ditë jo si kërpudhat pas shiu, pasi shi po bie rrallë kohët e fundi. Këto shoqata, mblidhen e bëjnë shumë punë, unë di njërën prej tyre, e cila çdo të diel mbledh anëtarët e saj, në një stallë "më falni" në një sallë. Të gjithë rrotull filxhanit e rakisë qajnë hallet e shoqërisë, në vend të letërsisë. Kur mblidhen për të diskutuar, me letra e kova nëpër duar, flasin për rritje, pa vënë gjëkundi presje e pikë çuditje. Llustrojnë e furçojnë autorin, të madhin frutorin, që me talent e me penën e bukur, si flutur, në fletë e bardhë e nxin poshtë e lart dhe bën art. Ka ardhur në skenë dhe një art i kohës, librat e pikturat i përcjell me parathënie një njeri e shkrimtar me emër, "Që nuk e njeh as nënë e tij, pasi nuk e ka parë që nga dita që ka ikur", e jep mendime për talentin që ai e ka zbuluar dhe e mban në duar, për t'ia dhënë shoqërisë, me ndimën e demokracisë. Çfarë të them e të të mollois? Mos mendo o mik, se jam duke mbaruar, se ky "diell" nuk paska të perënduar.

Më kujtohet kur zoti Bamkë me miqtë e tij më dhanë një çmim përpara 20 vjetësh u gëzova aq shumë sa nuk më zinte gjumi natën. M'u bë shumë qejfi që të tjerët çmuan punën time. Sot o miku im fli i qetë se çmimin e merr kur të duash ti, dhe pa shkruar gjë. Të mos të them që e merr dhe nga një komision e nga një shoqatë fantazmë që nuk ka as
kryetar e as anëtarë. Gogoli, e kishte parashikuar, kohën e përparuar. Ai shiste e blinte frymë të vdekura. Në kohën tonë nuk shiten e blihen frymë të vdekura „ por çmime, me mbishkrime, me lavdërime, që rrisin vlerën e letërsisë në gjirin e shoqërisë. Deri këtu nuk ka ndonjë të keqe, por më tutje ka leqe e hendeqe. Pas dy tre çmimesh e lavdërimesh, bëhet nga shoqata,"Mandata," një shkresë, me anëtarë katër a pesë të cilët me besë, pa i rënë njeriu në pjesë, propozojnë që talenti të vlerësohet e të dekorohet. Se brezat që vijnë, nuk do dinë vlerat e vërteta, ndaj dekorata është një shkresë që do flasë kur ai të vdesë, e thellë për besë! Paskëtaj, vihen vulat, theren e piqen pula. Shtohen titujt shkencorë, me mjeshtra e doktorë. I dridhen kockat në varr Naimit, që mban në supe emrin e çmimit. Përfundimi dhe llogaria, letërsinë e merr porropia, ndërsa talentin e merr uria. Ka dhe bukurira të tjera, me lajme të mira që m'i bie era. Ti lodhesh një jetë të tërë në fushën e ushtrisë, dekorata propozohet për vlera në atë të letërsisë. Nuk prish punë për fushat, mjafton që si këpushat, njeriu në jetë, dekorata të ketë.

Mund të hedh në këtë letër, edhe ndonjë vepër tjetër, si këto që lexove, por thashë me që është radha e parë, të mos plugojmë shumë në këtë arë. T'u lëmë radhë dhe punimeve të vjeshtës e të flasim kur të vijë koha e krasitjes së vreshtës. Të shikojmë si do jenë të mbjellat dimërore, nëpër shoqatat e pemët frutore. E nëse krimbi i djallëzisë, do gjallërohet e do fillojë të lëvizë duke i bërë dëm shoqërisë, ne më tej nuk duhet ta zgjatim, pyjet dhe arat t'i spërkatim, mendimet dhe hundët që kudo i fusin, t'ua bëjmë përshesh dhe kurrizin t'u zbusim.

O, miku im Hyskë!
Të them të drejtën na ka marrë malli, të mblidhemi njëherë (këtë mendim shprehja dhe Bamkës) e " Ta ndezim një herë* „ të bisedojmë për këta "Njerëz të krisur* „ se duke kërkuar cilësi po na quajnë "Lypës të kohës *„. Mbetem me shpresë se letra ime do t'ju gjejë shëndoshë e mirë.
Shpresoj që dritat nuk do ndërpriten gjatë leximit të letrës që po u dërgoj. Llambat edhe njëzet e katër orë po të rrinë ndezur, nuk i ndriçojnë dot padrejtësitë mbi kurrizin e popullit tonë të drejtë, të urtë e punëtor. Sa për ujin nuk po të pyes, pasi ai nuk na duhet , problemet me autorët e të drejtat e tyre nuk besoj se mund t'i lajë. Rruga që do ndjekë kjo letër do jetë e shkurtër për të vajtur te miqtë e saj, ajo do jetë e thjeshtë dhe e qartë. Jo si ajo e politikanëve tanë që e kërkojnë me ngulm për të na nxjerrë nga prapambetja dhe na fusin më thellë në llumin e prapambetjes e problemeve pa kokë e pa bisht. Me që ra fjala për bisht, më dërgo në Athinë një bisht fshese, por me dru thane, në qoftëse nuk ke mundësi thuaj Bamkës e porositeni diku nga Devolli. Më duhet për të shkundur ca postiqe me pluhur, dhe për të fshirë ca mbeturina që na kanë zënë rrugën.
Me respekt, miku dhe nxënësi juaj
zjarrvënësi
Spiridhon Flaka

Athinë ....vjeshtë e parë ....2008

Shënim
"Ta ndezim njëherë" është libër me tregime humoristike i shkrimtarit Gaqo Veshi, pseud.H.Borobojka
"Njerëz të krisur" dhe "Lypës i kohës" Libra të shkrimtarit Dritero Agolli, pseu.B.Çomaga.

[kuklla]

"Hyske Borobojka" eshte nje nga shkrimtaret qe shkruanin ne revista "HOSTENI", kam lexuar nje liber te tij kur isha femije qe akoma dhe sot e kujtoj per humorin e holle qe perdorte, dhe ja dhe ne kete leter drejtuar "Bamke Comanges" (gati te gjitha skicat ne librat e tyre ishin keshtu korespondence me njeri tjetrin) me mjeshteri te thelle ka prekur problemet me kryesore te shoqerise shqiptare kudo qe ndodhet.

Emaus, shume shume interesant ky shkrim.