Nga Apologjia e Sokratit te Regani, kush janė 10 fjalimet mė tė famshme nė histori
Shkruar nga Blendina Cara
Nga Apologjia e Sokratit te Regani, kush janė 10 fjalimet mė tė famshme nė histori
ImageFjalimet e famshme nuk kane pse tė jenė tė gjatė pėr tė qenė tė mėdhenj Fjalimet e famshme nuk kanė pse tė jenė tė gjatė pėr tė qenė tė rėndėsishėm. Kėto fjalime tė mėdha. Kėto fjalime tė famshme nuk kanė zgjatur me orė tė tėra, por ama kanė lėnė gjurmė tė paharrueshme nė histori, kanė shėrbyer pėr tė shembur sisteme, pėr tė thyer dogma e pėr tė zhvilluar marrėdhėnie njerėzore. Njė prej fjalimeve mė tė famshme nė histori, ai i Wnston Churchill, ka qenė njė fjalim i shkurtėr dhe njė ndėr fjalimet mė frymėzuese nė histori.
Nė fjalimin e tij tė parė si kryeministėr i Britanisė, Wnston Churchill e lidhi rezultatin e luftės ndaj nazistėve me mbijetesėn e Britanisė. Nė njė prej betejave historike ai mbajti njė fjalim, po aq historik. "Ju mė pyesni se cilat janė politikat tona? Unė mund t'ju them: Ėshtė pėr tė bėrė luftė nga deti, toka dhe ajri, me gjithė forcėn dhe fuqinė qė Zoti mund tė nė japė; tė bėjmė luftė kundėr njė tiranie monstruoze, e cila s'e ka kapėrcyer kurrė errėsirėn, njė katalog i vajtueshėm i krimit njerėzor. Kjo ėshtė politika jonė", tha Winston nė fjalimin e tij. Po aq mbresėlėnės ėshtė dhe fjalimi i famshėm i inaugurimit tė John Kennedy. Nė njė fjalim tė shkurtėr, tė cilin ai kaloi dy muaj pėr t'i dhėnė formė, Kennedy 43-vjeēar, presidenti mė i ri i zgjedhur dhe i pari katolik, theksoi rėndėsinė e shėrbimit kombėtar. Ndėr vite, ky ėshtė konsideruar njė si prej fjalimeve mė frymėzuese, tė cilin janė munduar tė pėrtojnė shumė folės tė njohur e tė shquar. Rreshtat e tij tė famshėm, "Tė dashur patriotė amerikanė: mos pyesni se ēfarė vendi juaj mund tė bėjė pėr ju, pyesni se ēfarė mund tė bėni ju pėr vendin tuaj", kanė mbetur nė histori.
Shprehjet mė tė famshme dhe me ndikim nė historinė e njerėzimit
"Unė mendoj se ky ėshtė koleksioni mė i jashtėzakonshėm i talentit, i dijes njerėzore, i cili ėshtė mbledhur ndonjėherė nė Shtėpinė e Bardhė, me pėrjashtimin e mundshėm tė rastit kur Thomas Jefferson darkoi vetėm", John F. Kennedy nė njė darkė me 49 fitues tė ēmimit Nobel, mė 29 prill 1962.
"Taksa, e cila do tė paguhet pėr qėllimin e arsimimit nuk ėshtė mė shumė se njė e njėmijta e asaj qė do t'u paguhej mbretėrve, priftėrinjve dhe fisnikėve, tė cilėt do tė ngriheshin ndėrmjet nesh, nėse ne e lėmė popullin nė injorancė", Thomas Jefferson
"Ne debatojmė pėr faktin se njė komb qė pėrpiqet ta taksojė veten drejt prosperitetit ėshtė si njė njeri qė qėndron i ulur mbi njė kovė dhe pėrpiqet tė ngrihet nga doreza e saj", Winston Churchill
"Tendenca e taksimit ka pėr qėllim tė krijojė njė klasė personash, tė cilėt nuk punojnė, tė marrė nga ato qė punojnė prodhimin e asaj pune dhe t'ua japė atyre qė s'punojnė", William Cobbett
"Ėshtė taksa e tė ardhurave sėrish, amerikanė: koha pėr tė mbledhur ato fatura, nxirrini ato formularė taksash, mprihni lapsat dhe nguljani vetes drejt e nė aortė", - Dave Barry
"Zgjedhjet duhet tė mbahen mė 16 prill, ditėn pasi ne tė paguajmė taksėn e tė ardhurave. Kjo ėshtė njė prej atyre pak gjėra qė mund t'i pengojė disi politikanėt qė tė shpenzojnė aq shumė sa e kanė zakon", Thomas Sowell
"Janė thėnė shumė gjėra pėr politikėn; disa prej tyre janė thjesht mikluese, ndėrsa pjesa mė e madhe janė tė vėrteta", Eric Idle
"Njė politikan profesional ėshtė njė njeri i ēnderuar profesionalisht. Pėr tė kapur njė post sa mė tė lartė, atij i duhet tė bėjė aq shumė kompromise dhe tė pėsojė aq shumė poshtėrime, saqė nė fund nuk ka ndonjė ndryshim tė madh me njė prostitutė", H.L. Mencken
"Nė Gjermani, sipas ligjit ndalohet ēdo gjė pėrveē atyre qė lejohen. Nė Francė, sipas ligjit lejohet ēdo gjė pėrveē atyre qė janė tė ndaluara. Nė Bashkimin Sovjetik, ēdo gjė ėshtė e ndaluar, pėrfshi kėtu dhe ato qė lejohen. E nė Itali, sipas ligjit lejohet ēdo gjė, sidomos ato qė janė tė ndaluara", Newton Minow
"Politika pėrbėhet nga dy fjalė, 'poli', e cila ėshtė fjalė greke dhe do tė thotė 'shumė' dhe 'tik', njė lloj insekti gjakpirės", Gore Vidal
"Kur isha thjesht njė djalosh mė thanė se ēdokush mund tė bėhej president. Tani qė jam rritur, po filloj ta besoj", Clarence Darrow
"Ēdo burrė pėr qenė do tė turpėrohej nga qeveria qė drejton vendin e tij", H.L.Mencken
"Ėshtė e rrezikshme tė kesh tė drejtė, kur qeveria ėshtė gabim", Volteri
"Nė kapitalizėm, njeriu shfrytėzon njeriun. Nė komunizėm ėshtė thjesht e kundėrta", John Kenneth Galbraith
"Demokracia ėshtė forma mė e keqe e qeverisjes, pas gjithė tė tjerave", Winston Churchill
"Nėse do t'i drejtoheshim Uashington, kur kishim pėr tė mbjellė e pėr tė korrur, shumė shpejt do kishim nevojė pėr bukė", Thomas Jefferson
"Ēfarė ėshtė qeveria? Shumė thjesht, ėshtė njė agjenci shtrėngimi. Sigurisht qė ka dhe agjenci tė tjera force, siē ėshtė mafia. Pėr tė qenė mė i saktė, qeveria ėshtė agjencia e forcės, e cila ka mė shumė flamuj nė zyrat e saj", Harry Browne
"Nėse doni njė fotografi tė sė ardhmes, imagjinoni njė ēizme qė stampon fytyrėn njerėzore pėrgjithmonė", George Orwell
"Sa mė i korruptuar tė jetė shteti, aq mė shumė ligje ka", Cornelius Tacitus
"Njė princ i menēur kėrkon mjete, me anė tė tė
cilėve subjektet e tij do tė kenė gjithmonė dhe
nė ēdo rrethanė nevojėn pėr drejtimin e tij,
e mė pas ato do t'i jenė besnikė atij",
Machiavelli
Sokrati, Apologjia
I pėrballur me akuza pėr "korruptim tė rinisė" Sokrati mbajti kėtė fjalim - siē na paraqitet nga Platoni - pėrpara jurisė sė Athinės. Apologjia rezultoi e pasuksesshme; ai u dėnua nga kolegėt e tij dhe si pasojė kreu vetėvrasje. Por kjo pjesė retorike thekson perceptimin qė ka vėnė nė lėvizje filozofinė qė atėherė: qė njohuria njerėzore ėshtė mjerisht e limituar.
Rreshtat mė tė mirė:
"Ora e vdekjes ka mbėrritur dhe ne do marrim secili rrugėn tonė - unė atė tė vdekjes e ju tė jetės. Se cila ėshtė mė e mirė, vetėm Zoti e di".