8 Marsi njihet si "Dita e Gruas", nė tė gjithė Botėn. Madje nė shtete tė ndryshme kjo ditė festohet si festė kombėtare. Kjo ditė shėrben jo vetėm pėr bashkimin e grave pa dallim feje, race, kulture, gjuhe dhe prejardhjeje, por dhe pėr tė kujtuar pėrpjekjet pėr barazi, paqe, drejtėsi dhe ndėrtim nė gati 9tė dekada.
Stafi i Lirenti.com, i uron gjithė gratė e mbarė Botės dhe nė veēanti gratė shqiptare, sot nė 8 mars 2009. Ne ju falenderojmė pėr vlerat , sakrificat dhe kurajon e treguar nė vite.
Kjo ditė u dedikohet mbi tė gjitha grave tė thjeshta, tė cilat nė saj tė vlerave tė tyre ndryshuan historinė botėrore; kjo ditė u kushtohet grave tė cilat pėr shekuj luftuan pėr barazinė e gruas nė shoqėri. Nė Greqinė antike, Lysistrata ishte nismėtarja e grevės sė seksit ndaj burrave me kusht qė ata tė ndalonin luftėn; gjatė Revolucionit Francez, gratė parisiene kėrkuan tė drejtat e grave nėn thirrjen pėr "liri, barazi dhe bashkim".
Ideja pėr Ditėn Ndėrkombėtare tė Gruas u hodh fillimisht nė fillim tė shekullit tė 19tė, e cila ishte njė periudhė e trondituar nga trazirat dhe shtimi i popullsisė, pėr botėn e industrializuar.
1909 - Nė pėrputhje me deklaratėn e Partisė Socialiste sė Amerikės, dita e parė Nacionale e Gruas, u festua nė SHBA mė 28 shkurt. Deri nė vitin 1913 kjo ditė vazhdoi tė festohej tė dielėn e fundit tė shkurtit.
1910 Nė mbledhjen Socialiste Ndėrkombėtare nė Kopenhagen, u vendos qė Dita e Gruas tė festohej nė tė gjithė botėn, pėr nder tė lėvizjes sė grave pėr tė drejtat e tyre dhe pėr ti mbėshtetur gratė nė njohjen e statusit tė tyre nė shoqėri. Nė kėtė konferencė morrėn pjesė 100 gra, nga 17 vende tė botės, midis tyre dhe tre gratė e para tė cilat u zgjodhėn si pjestare nė parlamentin e Finlandės.
1911 Si rrjedhojė e vendimit tė marrė nė Kopenhagen, njė vit mė pare, nė 1911 Dita e Gruas u vendos tė festohej pėr here tė pare nė 19 mars, nė Austri, Danimarkė, Gjermani dhe Zvicėr, ku miliona burra dhe gra morėn pjesė nė organizimet kushtuar kėsaj dite. Gratė kėrkonin tė drejtėn e votimit, tė qeverisjes, tė punės, tė edukimit si dhe ndalimin e diskriminimit nė punė.
Vetėm pak ditė pas kėtij vendimi, nė 25 Mars, njė zjarr tragjik nė NY vrau mbi 140 vajza gjatė orarit tė punės. Kjo ngjarje pati njė rėndėsi tė madhe nė vendosjen e ligjeve tė reja nė lidhje me kushtet e punės.
1913-1914 Nė 1913 gratė ruse festuan Ditėn e Gruas, tė dielėn e fundit tė muajit shkurt si pjesė e manifestimeve pėr paqe. Ndėrsa nė pjesė tė tjera tė europės nė
1914 kjo ditė filloi tė festohej nė 8 Mars, shoqėruar me mbledhje dhe manifestime kundėr Luftės sė Parė Botėrore.
1917 Si rrjedhojė e humbjes sė mbi 2 milion ushtarėve Rusė gjatė Luftės sė Parė Botėrore, gratė ruse tė dielėn e fundit tė shkurtit tė 1917ės, u bashkuan nė greva urie kushtuar Bukės dhe Paqes. Katėr ditė pas fillimit tė kėtyre grevave, Cari u detyrua tė jepte dorėheqjen dhe qeveria e pėrkohshme ju dha grave nė Rusi tė drejtėn e votės. Kjo ngjarje ndodhi nė 23 shkurt me kalendarin Julian, i cili pėrdorej nė atė kohė nė Rusi. Sipas kalendarit Grigorian i cili pėrdorej kudo nė botė, kjo date bie nė 8-tė mars.
Qė prej asaj dite Dita Ndėrkombėtare e Gruas morri dimensione tė tjera, dhe filloi tė festohej nė mbarė Botėn. Nė kėtė dite reflektohet mbi kurajon dhe veprimet e grave tė thjeshta tė cilat luajtėn njė rol tė rėndėsishėm nė historinė e tė drejtave tė grave.
burimi albasoul