Marsi, planeti qe fsheh ujin nen siperfaqe

**Kliton** · 20-06-2009, 08:32 AM

Zbulimi i nje zone ne Mars ku rreth 3.4 miliarde vjet me pare ka ekzistuar nje liqen, ka bere xhiron e botes dhe tashme pritet te komentohet gjate nga shkencetaret qe prej vitesh ia kane kushtuar jeten e tyre studimit te planetit te kuq.

Ne ate kohe, liqeni zinte nje siperfaqe rreth 195 km katror, por mendohet se arrinte deri ne 212 km katrore. Zbulimi eshte bere nga kerkuesi i Universitetit te Kolorados, Gaetano di Achille dhe eshte publikuar ne revisten “Geophisical Research Letters”. Kjo eshte hera e pare qe shkencetaret kane ne dore provat konkrete se planeti i kuq e ka mirepritur ujin ne forme te lengshme.
Vendi i liqenit ndodhet ne nje lugine rreth 1300 km, e njohur si lugina “Shalbataba Vallis”. Sipas zbuluesit, ne disa pika te tij, liqeni arrinte deri ne 450 m thellesi dhe furnizohej nga nje lum qe ne Toke e konsiderojme si te dimensioneve normale. Edhe pse prej kohesh mendohej se ne Mars kane ekzistuar dete dhe liqene, kjo eshte prova e pare konkrete, cka hedh nje hap me tej ne “luften” e njeriut per te mesuar sa me shume nga Marsi, planeti me i ngjashem me Token ne sistemin diellor. Pamjet jane marre nga sonda “Mars Reconnaissance Orbiter” nga 300 km lartesi, ndersa ne foto duken qarte konturet e brigjeve te liqenit dhe delta derdhese e lumit.
“Ka dy shpjegime qe sqarojne zhdukjen e menjehershme te liqenit. Nje eshte ndryshimi i menjehershem klimaterik ose ftohja e menjehershme e klimes cka ka bere qe liqeni te ngrije”, shprehet Gaetano di Achille. Aktualisht, polet e Marsit jane te akullta ndersa akulli ndodhet poshte siperfaqes ne pjeset e tjera te planetit. Nga ana tjeter, shkencetaret mendojne se ne disa kratere te zjarrte ka uje ne forme te lengshme, por sapo del ne siperfaqe ngrin menjehere per shkak te temperaturave shume te uleta.
Nje tjeter e dhene qe shkencetaret kane eshte se detet ne Mars kane ekzistuar, pasi ne disa pjese bulezat e ujit jane te pranishme dhe kete e ka vertetuar sonda Phoenix. Kjo dukuri shpjegohet me faktin se uji i kripur arrin te qendroje ne gjendje te lengshme edhe nese temperaturat jane shume grade nen zero.