Bill klinton - jeta ime

[Enkelejda_24]

Libri i Presidentit Bill Klinton, “Jeta ime”, është një portret i plotë dhe i sinqertë i një udhëheqësi botëror, i cili qysh në rininë e tij vendosi të vinte në shërbim të publikut dhuntitë intelektuale dhe politike, si dhe aftësinë e tij të jashtëzakonshme për të punuar.

Libri tregon për ecurinë e një amerikani të jashtëzakonshëm, i cili, falë energjive dhe përpjekjeve të mëdha, bëri udhëtimin e vështirë nga qyteti Houp i Arkansasit në Shtëpinë e Bardhë - një udhëtim nëpër jetën e tij, ku shquhet interesi i veçantë që ka ai për procesin politik: në kolegj, në punën si stazhier për senatorin Uilliam Fulbrait; në Oksford, kur u bë pjesë e lëvizjes së protestës kundër luftës në Vietnam; në Fakultetin e Drejtësisë të Jeilit, kur zhvilloi fushata në terren për kandidatët demokratë; kur u kthye në Arkansas, kur kandidoi për në Kongres, si prokuror i përgjithshëm dhe si guvernator.



"Lufta ime në Kosovë" - Bill Klinton - Nga kujtimet e ish Presidentit Amerikan të përmbledhura në librin me titull "Jeta Ime", kapitulli i plotë 52, "Mbi luftën në Kosovë"

Bill Klinton rrëfen për herë të parë për publikun atmosferë, prapaskenat dhe hapat diplomatike, politike dhe ushtarake që çuan ne fillimin e bombardimeve mbi ish Jugosllavi, me 24 mars 1999. Problemet e 11 javëve të luftës ajrore, dorëzimi i Milloshevicit dhe përgatitja e hyrjes së trupave paqeruajtëse në Kosovë.


......Kur erdhi koha për t‘u kthyer, ne ishim duke hyrë në një luftë tjetër Ballkanike. Kësaj here në Kosovë. Një vit më parë, serbet kishin filluar një sulm kundër rebelëve shqiptarë kosovarë, duke vrarë shumë njerëz të pafajshëm; kishte fëmijë dhe gra që i kishin djegur në shtëpitë e tyre. Raundi i fundit i agresionit serb kishte ndezur shkëndijën e një eksodi të ri refugjatësh dhe kishte shtuar dëshirën e shqiptarëve kosovarë për pavarësi. Vrasjet ishin shumë të ngjashme me ditët e para të luftës në Bosnje, e cila ashtu si edhe Kosova ishte ure lidhëse e ndarjes qe ekzistonte mes myslimanëve evropian dhe të krishterëve serbë ortodoksë, një vijë ndarëse përgjatë së cilës kishte pasur konflikte të herëpashershme prej gjashtëqind vitesh.
Në vitin 1974, Tito i kishte dhënë autonomi Kosovës, duke i lejuar vetëqeverisje dhe kontroll mbi shkollat. Në 1989-ën Milloshevici i hoqi Kosovës të drejtën e autonomisë. Që prej kësaj kohe, tensioni kishte ardhur në rritje derisa shpërtheu më pas në 1995-ën kur Bosnja arriti pavarësinë. Unë isha i vendosur për të mos lejuar që Kosova të bëhej një Bosnje e dytë. Po kaq e vendosur ishte edhe Medlin Ollbrajt (Madeleine Albright).
Ne prill të vitit 1998, Kombet e Bashkuara kishin detyruar mbi serbët një embargo armësh. Ndërkohë, Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj kishin vendosur mbi ta embargo ekonomike pasi kishin dështuar t‘i jepnin fund armiqësisë dhe nuk hynin në dialog me shqiptarët kosovarë. Nga mesi i qershorit, për të bërë të mundur ndalimin e dhunës, NATO-ja kishte filluar të planifikonte një numër mundësish për ndërhyrje ushtarake. Teksa afrohej vera, Dik Hollbruk (Dick Holbrooke) ishte kthyer në rajon për t‘u përpjekur të gjente një zgjidhje diplomatike për këtë konflikt.
Nga mesi i korrikut forcat serbe sulmonin sërish kosovarë të armatosur dhe të paarmatosur, duke detyruar kështu 300, 000 shqiptarë kosovarë të tjerë që të linin shtëpitë e tyre. Vonë, në shtator Këshilli i Sigurimit të Kombeve të Bashkuara aprovoi një rezolutë tjetër, e cila kërkonte fundin e konfliktit dhe në fund të muajit ne dërguam edhe një herë Hollbruk-un (Holbrooke) në Beograd që të përpiqej të gjente gjuhën e arsyes me Milloshevic-in.
Me 13 tetor, NATO-ja kishte kërcënuar të sulmonte Serbinë brenda katër ditëve në rast se nuk respektoheshin rezolutat e Kombeve të Bashkuara. Sulmet ajrore u shtynë kur u pa se 4 mije oficerë të forcave speciale Jugosllave ishin duke u tërhequr nga Kosova. Për pak kohë gjerat u përmirësuan. Por, ne janar të vitit 1999, serbët filluan të vrisnin serish kosovarë të pafajshëm dhe kështu sulmet ajrore dukeshin të pashmangshme. Ne vendosëm të provonim diplomacinë edhe një herë, por nuk kishim shume optimizëm. Objektivat e palëve ishin shume larg njëra tjetrës.
Shtetet e Bashkuara dhe NATO-ja donin që Kosova të gëzonte autonominë politike që kishte pasur nën kushtetutën Jugosllave ndërmjet viteve 1974 dhe 1989 derisa u‘a hoqi Milloshevic-i si dhe dëshironim një force paqeruajtëse të drejtuar nga NATO-ja që të garantonte paqen dhe sigurinë e civilëve kosovarë, duke përfshirë këtu edhe minoritetin serb. Milloshevic-i dëshironte ta mbante Kosovën nën kontroll dhe ishte kundër vendosjes atje të trupave të huaja ushtarake. Shqiptarët kosovarë kërkonin pavarësi. Por ata ishin të ndarë edhe mes tyre. Ibrahim Rugova, kreu i qeverisë hije, ishte një burrë i butë, i dalluar për mbajtjen gjithmonë të një shalli rreth qafës. Unë isha i bindur që me të mund të arrinim një marrëveshje paqeje, por nuk isha aq i sigurt për faktorin tjetër, Ushtrinë Çlirimtare Kosovare (UCK), të drejtuar nga një i ri i quajtur Hashim Thaci. UCK-ja kërkonte pavarësi dhe e besonte se mund të ndeshej dhëmb për dhëmb me ushtrine serbe.



Palët u takuan në Rambuje (Rambouillet), në Francë, me 6 shkurt (1999) për të rënë dakord mbi hollësitë e një marrëveshjeje, e cila do të rikthente autonominë, do të mbronte kosovarët nga shtypja me anë të një operacioni të drejtuar nga NATO-ja, do ta c‘armatoste UCK-në, dhe të lejonte ushtrinë serbe të vazhdonte të ruante kufirin. Medlin Ollbrajt (Madeleine Albright) dhe homologu i saj britanik Robin Kuk (Robin Cook) ngulën këmbë agresivisht në favor të kësaj politike. Pas një jave bisedimesh, të koordinuara nga Ambasadori Amerikan Kris Hill, (Chris Hill) dhe homologët e tij nga Bashkimi Evropian dhe Rusia, zbuluam se qëndrimi ynë kundërshtohej nga të dyja palët: serbet nuk donin të binin dakord për vendosjen në Kosovë të një force paqeruajtëse, të drejtuar nga NATO-ja, dhe kosovarët nuk donin të binin dakord për të pranuar autonominë, ne rast se nuk merrnin garanci për mbajtjen e një referendumi ku do të vendosnin për pavarësinë. Dhe UCK-ja nuk ishte e kënaqur që do t‘i duhej të c‘armatosej, pjesërisht për arsye se ata nuk ishin të sigurt se mund të mbështetshin në forcat e NATO-s për t‘u siguruar mbrojtje. Grupi ynë vendosi ta shkruante marrëveshjen në një formë të tillë që ta vononte mbajtjen e referendumit, por të mos e mohonte atë përfundimisht.
Në 23 shkurt, shqiptarët kosovarë, përfshirë këtu edhe Thaçin, e pranuan marrëveshjen në parim, u kthyen në shtëpi për t‘ua kumtuar atë njerëzve të tyre dhe në mes të marsit udhëtuan për në Paris për të firmosur dokumentin e përfunduar. Serbet e bojkotuan ceremoninë, ndërkohë që 40 mijë trupa serbe ishin grumbulluar përreth Kosovës dhe Milloshevic-i përsëriti se ai nuk do te lejonte kurre vendosjen e trupave te huaja ne token Jugosllave. Unë e dërgova Dik Hollbruk-un (Dick Holbrooke) per ta takuar ate per here te fundit, por edhe Dik-u nuk mundi ta lëvizte nga vendi.

[Enkelejda_24]

vazhdimi...




Në 23 mars, pasi Hollbruk-u largohet nga Beogradi, Sekretari i Pergjithshëm i NATO-s, Javier Solana, me mbështetjen time të plotë, i kërkoi Gjeneralit Uesli Klark (Ees Clark) të fillonte sulmet ajrore. Në të njëjtën ditë, me shumicë votash (58- 41), Senati votoi për të mbështetur këtë veprim. Në fillim të muajit, Dhoma e Përfaqësuesve kishte votuar 219 me 191 për të mbështetur dërgimin e trupave amerikane në Kosovë në rast se nënshkruhej marrëveshja e paqes. Mes Republikanëve të njohur që votuan në favor të këtij propozimi ishin edhe Dennis Hastert dhe Henri Hajd (Henry Hyde). Kur Kongresmeni Hajd (Hyde) tha se Amerika duhet të ngrihet kundër Milloshevic-it dhe spastrimeve etnike, unë buzëqesha dhe thashë me vete ndoshta doktor Xhekell (Jekyll) në fund të fundit ishte diku brenda tij. (Shënim i përkthyesit: Dr. Jakyll është një personazh letrar dhe këtu nënkupton anën pozitive të një personi.)
Ndërsa shumica e Kongresit dhe të gjithë aleatet tanë në NATO mbështesnin sulmet ajrore, Rusia nuk ishte në të njëjtën linjë. Kryeministri Yevgeni Primakov ishte duke udhëtuar drejt Shteteve të Bashkuara për t‘u takuar me Al Gore. Kur Al e njoftoi se një sulm mbi Jugosllavinë ishte i mundshëm, Primakov urdhëroi që aeroplani i tij të kthehej mbrapsht drejt Moskës.
Në datën 24 (mars 1999), unë i‘u drejtova popullit amerikan për t‘u treguar se çfarë isha duke bërë dhe arsyet pse po ndërmerrja një akt të tillë. U shpjegova atyre se Milloshevic-i u kishte zhvatur kosovarëve autonominë, duke u mohuar të drejtat e tyre të garantuara me kushtetutë për të folur gjuhen e tyre, për të pasur shkollat e tyre, dhe për t‘u vetëqeverisur. Unë i‘u përshkrova atyre masakrat serbe: vrasjen e civilëve, djegien e fshatrave, dëbimin e njerëzve nga shtëpitë e tyre, 60 mijë vetëm në pesë javët e fundit dhe gjithsej një çerek milioni. Më në fund une kisha mundësi t‘i vendosja ngjarjet aktuale ne kontekstin e luftërave që Milloshevic-i kishte shpallur kundër Bosnjës dhe Kroacisë, dhe në ndikimin shkatërrues të vrasjeve të tij mbi të ardhmen e Evropës.
Fushata e bombardimeve kishte tre qëllime: t‘i tregonte Milloshevic-it se ne e kishim seriozisht se do ta ndalonim një radhë tjetër të spastrimit etnik, se do të shmangnim një sulm akoma më të përgjakshëm kundër civilëve të pafajshëm në Kosovë dhe se nëse Milloshevic-i nuk do të dorëzohej së shpejti ne do të dëmtonim seriozisht kapacitetin ushtarak të Serbisë.
Atë natë filluan sulmet ajrore. Ato do të zgjasnin për 11 javë ndërkohë që Milloshevic-i vazhdonte të vriste shqiptarët e Kosovës dhe të dëbonte rreth një milion shqiptarë prej shtëpive të tyre. Bombat do të shkaktonin dëme të mëdha mbi infrastrukturën ushtarake dhe ekonomike të Serbisë. Fatkeqësisht, në disa raste, ato do t‘u shmangeshin koordinatave të përcaktuara dhe do të merrnin jetën e njerëzve që ne po përpiqeshim të mbronim.
Disa njerëz arsyetonin se qëndrimi ynë do të kishte qenë më i justifikuar nëse do të kishim dërguar edhe trupa ushtarake nga toka. Por, me këtë argument kishte dy probleme. Së pari, derisa ushtarët të arrinin në pozicionet e tyre, të mjaftueshem në numër dhe me mbështetjen e duhur, serbët dë të shkaktonin një dëm shumë të madh. Se dyti, viktimat civile të një fushate ushtarake në tokë do të kishin qenë shumë herë më të mëdha sesa numri i viktimave, si rezultat i bombave të pasakta. Unë nuk u bashkova dot me argumentin se duhej të ndiqja një kurs, i cili do të merrte më shumë jetë amerikanësh, pa siguruar shumë bindshëm mundësinë e një fitoreje. Strategjia jonë shpesh do të dyshohej, por ajo kurrë nuk u braktis.
Në fund të muajit, kur bursa u mbyll për të parën herë në historinë e saj me mbi 10 000 nga 3 200, kur unë mora Presidencën, vendosa të beja një intervistë me gazetarin e televizionit CBS, Dan Rather. Pas një diskutimi të gjerë për Kosovën, Dani me pyeti se nesë e prisja që një ditë të bëhesha bashkëshorti i një senatoreje të Shteteve të Bashkuara. Ne atë kohë shumë zyrtarë të Nee York-ut ishin bashkuar me Carli Renxhell (Charlie Rangel), për t‘i kërkuar Hillary të konsideronte t‘i hynte garës. I thashe Rather se nuk e kisha idenë se çfarë ajo do të vendoste, por se nëse do të kandidonte dhe do te fitonte "ajo do te ishte e mahnitshme".
Në prill, derisa ne kishim shtuar bombardimet në qytetin e Beogradit duke goditur Ministrinë e Brendshme, selinë e televizionit shtetëror Serb, shtëpinë e Milloshevicit dhe ndërtesën e partisë së tij, konflikti në Kosove u intensifikua. Ne, gjithashtu shtuam jashtëzakonisht mbështetjen financiare dhe prezencën me trupa ushtarake në shtetet fqinje si Shqipëria dhe Maqedonia për t‘i ndihmuar ata të përballonin vrullin e madh të refugjatëve. Nga fundi i muajit, kur Milloshevici nuk ishte përkulur ende, nga dy drejtime njëkohësisht po vinin kundërshtime ndaj politikës sonë. Toni Bler (Tony Blair) dhe disa anëtarë të Kongresit mendonin se ishte koha për të dërguar trupa nga toka, ndërsa Dhoma e Përfaqësuesve votoi kundër dërgimit të trupave pa aprovimin paraprak te Kongresit.
Unë besoja ende se fushata ajrore do të jepte rezultat, dhe shpresoja se mund ta shmangnim dërgimin e trupave nga toka për arsye të ndryshme nga ajo e misionit paqeruajtës. Ne 14 prill, i telefonova Boris Yeltsin për t‘i kërkuar pjesëmarrje me trupa ushtarake në një forcë paqeruajtëse ashtu si edhe në Bosnje. Shpresoja se një prezence ruse do të ndihmonte të mbronte minoritetin serb dhe mund t‘i jepte Milloshevict një mundësi për të shpëtuar fytyrën e tij për kundërshtimet ndaj vendosjes së trupave të huaja