Jetė nė Mars?! Nasa zbulime tė reja
Nė planetin e Marsit ėshtė gjetur metan nė atmosferė dhe kjo ndoshta ėshtė shenja se nė kėtė planet ka jetė.
Gazi mund tė vijė si rrjedhojė e aktivitetit gjeologjik apo edhe atij biologjik, duke qenė se dhe nė tokė ekzistojnė baktere tė cilat prodhojnė metan. Kjo ėshtė teza e mbėshtetur nga shkencėtaret e Goddard Space Flight Center tė Nasa publikuar ne revistėn prestigjioze Science.
Sipas shkenctarėve ekziston mundėsia e pranisė sė jetės mikrobiologjike nėn sipėrfaqėn e marsit. Prodhimi mė i madh i metanit nė tokė bėhet nga sistemet organike.
Realizohet pėr herė tė parė transplanti i fytyrės nė SHBA
Kirurgėt kanė ndryshuar 80 pėr qind tė fytyrės sė njė gruaje, duke vendosur kockat, dhėmbėt, muskujt dhe nervat, si dhe duke shėnuar kėshtu transplantin e parė tė fytyrės nė SHBA.
Ata thanė se gruaja kishte kaluar njė traumė e rėndė qė e kishte shpėrfytyrar. Per pasojė ajo nuk mund tė merrte frymė normalisht, tė qeshte dhe tė shijonte. Klinika nuk tha detaje se kush ishte donatori qė i tha fytyrėn, teksa bėri tė ditur lajmin e transplantit nė njė konference shkencoro-mjekėsore.
Ky operacion ėshtė i katėrti i realizuar nė gjithė botėn. Kirurgėt francezė ndryshuan fytyrėn e njė gruaje nė vitin 2005, pasi ajo ishte shpėrfytyruar nga kafshimi i njė qeni. Doktorėt thanė se rezultatet e mira bėnė qė tė inkurajohen edhe pėr dy operacione tė tilla vitin qė shkoi.
Operacioni nė SHBA u bė dy javė mė parė dhe doktorėt ndejtėn plot 22 orė nė sallėn e operacionit pėr tė realizuar kėtė transplant tė vėshtirė. Pėr ti ndryshuar pacientes kockat, muskujt venat e gjakut dhe nervat. Ne transpormuam lėkurėn, gjithė muskujt facial, muskujt e buzės, tė hundės, sinuset, dhėmbėt dhe nervat facial, tha Francis Papay, shef i Klinikės sė dermatologjisė dhe plastikės. Shpresat tona janė qė ajo tė mund tė qeshė sėrish, shtoi doktori.
Ne e dimė qė janė shumė pacientė qė qendrojnė brenda mureve tė shtėpisė sepse janė tė adandonuar nga shoqėria, ato kanė frikė tė dalin nė rrugė pėr shkak tė problemeve qė kanė nė fytyrė pėr arsye tė ndryshme, si dėmtime apo probleme genetike. Pacientėt tanė janė tė turpėruar, tha doktori. Ndėrsa shtoi se ne shpresojmė shumė se pėr kėtė grup pacientėsh special tė mundėsojmė rikthimin e jetės active tė dalin lirshėm nga shtėpia.
Kjo nuk ėshtė njė ndėrhyrje kozmetike, fytyra ėshtė identiteti i njeriut, tha dr. Eric Kodish, biokimist qė e miratoi kėtė operacion. Njė person qė ka pėsuar traumė dhe deformim tė fytyrės, shkon drejt degradimit si njeri. Ne shpresojmė qė pacientėt tanė tė jenė nė gjendje tė qeshin sėrish, thanė doktorėt qė realizuan kėtė operacion, qė falė zotit shkoi mirė.
Studimi, orgazėm me pika G
Emmanuele Jannini professor i Seksologjisė ka zbuluar diferencėn e qartė mes njė guraje qė pėson orgazmė vaginale, pra qe ka Pika G dhe nje gruaje qė nuk e ka.
I rikthehemi sėrish temės sė shumė pėrfolur pika G. Ne, nė muajin shkurt mėsojmė se si e pakapshmja, mitikja pika G pėr herė tė parė dallohet me anė tė njė skaneri me ultratinguj. Kėshtu shkraun sot presitigjiozia, New Scientist.
Emmanuele Jannini professor i Seksologjisė nga Universiteti L'Aquila nė Itali ka zbuluar diferencėn e qartė mes njė guraje qė pėson orgazmė vaginale nė sipėrfaqe tė vaginės pa stimulim nė clitoris dhe grave qė nuk e kanė atė. Kjo kuptohet pėrmes njė skaneri me ultratinguj qė dallon qartė femrat qė e kanė pikėn G.
Dr. Janini thotė se tani mund tė zbulohet se kush e ka kėtė cipė tė hollė tė ndjeshme (pika G) qė me prekje mundėson orgazmėn vaginale. Skaneri me ultratinguj u testua tek 30 gra pėr tė zbuluar pikėn G, ku rezultoi se vetėm 8 prej tyre rezultuar ta kenė atė.
Por qėllimi nuk ishin shifrat pra sa gra janė shumė tė ndjeshme dhe sa jo. Qėllimi ishte tė zbulohet pika G, pasi shumė gra qė nuk e kanė atė, e pretendojnė. Por tani nuk besoj tė ketė mė mashtrime, pika G dallohet me skaner. Dhe ky skaner qė gjen gratė qė kalojnė nė orgazėm vaginale hyn nė pėrdorim nė shkurt tė 2009-ės. Studimi i professor Jannini ėshtė botuar nė disa revista shkencore italiane dhe ndėrkombėtare./New Scientist /
Studimi, njė protesinė qė ngadalėson plakjen
Njė proteinė qė duket se ėshtė e aftė tė zgjasė vitet e rinisė, duke vonuar procesin e plakjes.
Bėhet fjalė pėr njė molekulė qė shton gjenet aktive dhe qelizat e reja, tė cilat me kalimin e viteve pakėsohen dhe ne nisim e plakemi.
Studimi qė mund tu hyjė nė punė njerėzve ėshtė eksperimentuar tek minjtė dhe ėshtė realizuar nga David Sinclair nė Harvard Medical School nė Boston. Ai ka vėnė nė punė njė molekulė tė quajtur sirt1, dhe minjtė qė janė injektuar me tė kanė mbetur tė rinj pėr njė kohė mė tė gjatė.
Sipas revistės Cell, qė ka publikuar kėrkimin proteina sirt1 ka pėr detyrė tė mbajė tė re ADN dhe tė kontrollojė qė tė jenė aktivė vetėm gjenet e rinisė, ato gjene qė normalisht duhet tė jenė nė punė nė organet e ndryshme dhe tė funksionojnė mirė.
Kjo proteinė ėshtė njė njohje e vjetėr e ekspertėve qė merren me plakjen. Ata kanė zbuluar se funksioni i sirt1 ėshtė i dyfishtė: mban nė normė tė mirė gjenet duke pasur parasysh funksionon e tyrė nė organizėm dhe ndez semaforin jeshil pėr ato gjene qė duhet tė jėnė aktivė dhe semoforin e kuq pėr pjesėn tjetėr qė duhet tė rrinė nė heshtje.
Proteina bėn edhe riparime tė ndryshme tė ADN qė ndodhin si pasojė e kalimit tė viteve. Grupi i shkencėtarėve ka parė se aktiviteti i proteinės tek minjtė ėshtė i menjėhershėm dhe varet edhe nga sasia qė injektohet, pasi pakujdesia mund tė bėjė edhe efektin e kundėrt.
Ata shpresojnė qė e gjithė kjo, njė ditė tė shndėrrohen nė produkt farmaceutik, nė mėnyrė qė tė gjėjė pėrdorim tek njerėzit.
Vaksinė e re kundėr nikotinės
Shkencėtarėt thonė se nikotina shkon nė tru brenda 5 sekondave nga thithja e saj dhe nikotina ėshtė njė lloj droge, e cila arrin ta sundojė organizmin shumė shpejt e ta bėjė atė tė ndėrvarur
Rreth 90 pėr qind e atyre qė pinė duhan nė Shtetet e Bashkuara pėrpiqen ta lėnė atė. Por, shpesh nuk kanė sukses, me gjithė mėnyrat e shumta. Disa arrijnė tė mos pinė duhan pėr disa ditė a pak javė dhe krejt papritur ndezin njė cigare dhe pa kuptuar i janė rikthyer zakonit tė vjetėr.
Shkencėtarėt thonė se nikotina shkon nė tru brenda 5 sekondave nga thithja e saj dhe nikotina ėshtė njė lloj droge qė arrin ta sundojė organizmin shumė shpejt e ta bėjė atė tė ndėrvarur. Por, nė treg dalin shpesh prodhime tė reja qė i ndihmojnė njerėzit tė lenė duhanin. Pėr shembull, tashmė ka cigare me bateri, qė pėrmbajnė nikotinė, por jo duhan e tym.
Por, kėto lloj cigaresh pa tym sė shpejti do tu duhej tė konkurrojnė me njė vaksinė tė re nikotine, e cila synon tė parandalojė trurin qė tė dėrgojė sinjale tė cilat i thonė organizmit se nikotina e bėn tė ndjehet mirė, dhe pas pak kohėsh trupi nuk ndjen mė nevojėn pėr nikotinė dhe personi e lė duhanin.
Organizata botėrore e shėndetėsisė pėrllogarit se afro 5 milionė njerėz vdesin ēdo vit nga sėmundje tė shkaktuara nga pirja e duhanit dhe nėse kjo prirja e tanishme vazhdon, nė vitin 2020 ky numėr mund tė arrijė nė 10 milionė.
Prodhohet krem pėr mbrojtje nga Sida
Njė grup hulumtues nga Universiteti i Gjenevės, ka gjetur preparat tė ri pėr mbrojtje nga virusi HIV nė lloj tė kremit, i cili do tė mund tė paraqiste hap tė madh nė luftėn parandaluese kundėr SIDA-s.
Prodhimi i ri i paraqitur nė revistėn shkencore tė Akademisė nacionale amerikane pėr shkenca (Proceedings of the National Academy of Sciences of the USA), ėshtė pėrpunuar model nga njė proteinė, e cila ėshtė treguar efektiv nė paradalimin e infektimit me virusin HIV tek majmuni i gjinisė femėrore makaki.
Preparati do tė duhej tė ishte mė i lirė pėr prodhim nga ai aktual, transmetojnė mediat franceze.
Virusi HIV, nga i cili nė botė gjatė vitit 2007 janė infektuar mė shumė se dy milionė tė rritur dhe fėmijė, mes tė cilėve 95 pėr qind jetojnė nė vendet e varfėra, paraqet njė nga sėmundjet mė alarmante epidemike, pėrkujtoi Robin Oford, drejtor i fondacionit "Mintaka" me seli nė Gjenevė, e cila merret me hulumtime mjekėsore dhe ka marrė pjesė nė prodhimin e kremave.