Kur duhet të hyjë fëmija në shkollë?

[Altin111]

Sot shumë fëmijë hyjnë në shkollë në moshën 6 vjeçare.
Lidhur me këtë lindin shumë probleme, të cilat kërkojnë trajtim të veçantë. Nëse fëmija 6 vjeçar futet në shkollë, mos do të thotë se ai zhvillohet më shpejt dhe shkëputet menjëherë nga mosha parashkollore? Mund të futen të gjithë fëmijët 6 vjeç në shkollë? Të gjithë psikologët, të cilët punojnë me fëmijët e moshës 6 vjeçare, arritën në përfundimin se nxënësi 6 vjeçar i klasës së parë, sipas nivelit të zhvillimit psikik mbetet në moshën parashkollore. Ai ruan veçoritë e të menduarit që janë karakteristike në moshën parashkollore. Tek ai mbizotëron kujtesa e pavullnetshme (mban mend një material interesant dhe jo çfarë duhet mbajtur mend); specifika e vëmendjes është e tillë që fëmija ka aftësi të punojë në mënyrë produktive në një lëndë jo më shumë se 10 minuta. Karakteristikat e personalitetit të fëmijëve në moshën 6 vjeçare krijojnë vështirësi për problemet e të mësuarit. Motivet njohëse, në përshtatje me detyrat e të mësuarit, akoma nuk janë të qëndrueshme dhe kanë karakter situativ, prandaj, gjatë kohës së detyrave mësimore, tek shumica e fëmijëve, motivet njohëse ekzistojnë vetëm në sajë të përpjekjeve të mësuesve. Vlerësimi i rritur, që është karakteristik për shumicën e fëmijëve, çon në krijimin e vështirësive për kuptimin e kritereve të vlerësimit pedagogjik. Ato e konsiderojnë vlerësimin e punës së tyre mësimore si vlerësim të personalitetit në tërësi, dhe kur mësuesja thotë: “Ti nuk e ke bërë mirë”, kjo tingëllon sikur “Ti je i keq”. Vlerësimet negative, vërejtjet dhe qortimet shkaktojnë shqetësime, gjendje diskomforti, pjesa më e madhe e nxënësve bëhen pasiv, heqin dorë nga puna e filluar ose kanë nevojë për ndihmën e mësueses. Mungesa e qëndrueshmërisë së sjelljes, që është në varësi të gjendjeve emocionale të fëmijëve, ndërlikon marrëdhëniet me mësuesin si dhe punën kolektive. Është e qartë se fëmijët e moshës 6 vjeçare paraqesin vështirësi në procesin e të mësuarit dhe ky proces duhet të zhvillohet, duke marrë parasysh specifikën e tyre të zhvillimit. Duke pasur parasysh karakteristikat e zhvillimit të fëmijëve të kësaj moshe, mendojmë se kohëzgjatja e orës së mësimit nuk duhet të jetë 45 minuta, por pesë deri në dhjetë minuta më pak (duhet të ketë pushime mes orëve të mësimit, një volum i përshtatshëm i materialit mësimor, duhet të kenë sasi më të madhe të orëve të formimit të
përgjithshëm (fizkulturë, muzikë, punëdore etj.), kontroll mjekësor për gjendjen shëndetësore etj. Por, pavarësisht nga dëshira dhe qëllimi i shumicës së mësuesve dhe drejtorive të shkollave, për t’i realizuar këto parime të të mësuarit, ruhen një seri problemesh dhe para së gjithash të karakterit psikologjik në mësim. Studimi kompleks i anëve të ndryshme të zhvillimit për fëmijët 6 vjeçar tregon se ata e ndiejnë veten më të qetë dhe të sigurt, nga ana psikologjike, nëse realizohet të mësuarit në grupet përgatitore në kopshtin e fëmijëve, në krahasim me klasën e parë të shkollës. Problemi nuk qëndron vetëm se kushtet e kopshtit janë më normale për fëmijët e kësaj moshe, por kjo ndihmon në procesin e përshtatjes ndaj veprimtarisë së re mësimore. Shkaku kryesor është ritmi i jetës në kopshtin e fëmijëve, mënyra e komunikimit me të rriturit dhe që i përgjigjet më shumë nivelit të zhvillimit psikik të fëmijëve të moshës parashkollore. Në sajë të mungesës së stabilitetit (karakteristikë e moshës) si dhe të vështirësive të përshtatjes ndaj kushteve të reja, ai ka nevojë për kontakte emocionale të drejtpërdrejta, ndërsa në kushtet formale të të mësuarit shkollor, kjo nevojë nuk realizohet. Psikologët sjellin shumë argumente pro dhe kundër të mësuarit në shkollë të nxënësve 6 vjeçar. Kundërshtimet më serioze, përsa i përket të mësuarit në shkollë, pra, të kalimit në një etapë më të lartë zhvillimi, lidhen me mënyrën e të jetuarit të periudhës paraardhëse, sa janë pjekur kontradiktat e brendshme që mund të zgjidhen nëpërmjet rrugës së këtij kalimi. Nëse këtë
rrugë e konsiderojnë të suksesshme (sepse kushtet janë pjekur), atëherë do rrezikojmë formimin e personalitetit të fëmijës. Shkurtimi i periudhës parashkollore mund ta dëmtojë procesin e zhvillimit të fëmijëve. Kështu, studiues të ndryshëm propozojnë se në vend të organizimit të të mësuarit në shkollë nga mosha 6 vjeçare, është më e dobishme zgjerimi i rrjetit të grupeve përgatitore në kopshtet e fëmijëve. Këtu është më e përshtatshme përgatitja e fëmijëve për shkollë, për faktin se fëmijët e ndiejnë veten më mirë, bëjnë jetë më të plotë dhe më të larmishme, duken më të gëzuar dhe të shëndetshëm, në krahasim me bashkëmoshatarët e tyre shkollarë. Pavarësisht nga vendi ku mësojnë, mësuesja duhet të ketë parasysh karakteristikat e tyre moshore. Kështu, p.sh, fëmija 6 vjeçar lodhet shpejt, duke kryer po të njëjtën detyrë në klasë, duhet siguruar këmbimi i llojeve të ndryshme të veprimtarisë. Duke u mbështetur në këto veçori, mësimi përbëhet nga disa komponentë, të cilat bashkohen në një temë të përgjithshme. Nuk duhet të jepen detyra tipike për të mësuarin tradicional shkollor, që kërkojnë përqendrim të gjatë mbi të njëjtën lëndë, duke kryer një seri veprimesh monotone etj. Duke qenë se fëmija përpiqet t’i mësojë të gjitha në planin konkret – figurativ dhe konkret – veprues, duhet t’i kushtohet hapësirë më të madhe veprimeve praktike me objektet, punës me materialin konkret. Fëmija i moshës 6 vjeçare përvetëson më lehtë programin në formë loje sesa në një situatë standarde të procesit mësimor. Prandaj, lind si domosdoshmëri përfshirja e vazhdueshme në mësim e elementëve të lojës, aplikimi i lojërave speciale didaktike dhe zhvilluese. Duhet konstatuar edhe një moment i rëndësishëm parimor, në bazë të cilit në moshën 6 vjeçare ka vështirësi dhe probleme me sjelljen e vullnetshme. Në moshën parashkollore sjellja e vullnetshme sapo fillon të formohet. Natyrisht, fëmija pak kohë mund të drejtojë sjelljen e tij, duke arritur në mënyrë të vetëdijshme qëllimin e vënë para vetes, por ai shumë lehtë largohet nga pikësynimet, duke ndryshuar qëndrimin nga ngacmuesit e papritur, risor dhe interesant. Tek fëmijët e kësaj moshe nuk është i formuar sa duhet mekanizmi i rregullimit të veprimtarisë, i cili mbështetet në normat dhe rregullat sociale. Aktiviteti i tyre, iniciativa krijuese nuk mund të shfaqen në kushtet e kërkesave të ashpra, nëse p.sh. fëmijën e qortojmë, sepse ai nuk vizatoi diellin e verdhë, siç kërkohej, por të gjelbër me rreze (sipas tij dielli i gjelbër është më i bukur), në vend të të kuptuarit do lindin ofendimi, frika nga gabimi për herën tjetër. Stili autoritativ i komunikimit më fëmijët 6 vjeçar jo vetëm është i padëshirueshëm, por edhe i palejuar. Si përfundim, duhet theksuar se të gjithë fëmijët 6 vjeçar provojnë vështirësi të përshtatjes. Ata janë të tendosur jo vetëm fizikisht, por dhe nga ana psikologjike. Tek disa fëmijë shfaqet plogështia, të qarët, mungesë oreksi dhe pagjumësi, të tjerët karakterizohen nga një ngacmueshmëri e madhe dhe shpesh janë impulsivë. Të gjitha këto provokojnë lodhje, si rezultat i mbingarkesës, kurse lodhja shkakton devijime në sjellje dhe shfaqjen e tekave.

[ReniX]

Faleminderit per Artikullin

[abdullah92]

Shume i dobishem. Faleminderit