Disa nga organizatat mė tė mėdha sportive nė botė u tronditėn nga skandale tė mėdha nė vitin 2015. Futbolli dhe atletika tani po ndeshen me betejėn e rifitimit tė besueshmėrisė. Nė futboll ngjarjet e jashtėzakonshme nė FIFA, qė janė shkallėzur gjatė gjithė vitit, kanė zhytur organizatėn nė krizėn mė tė rėndė nė historinė e saj 111-vjeēare.

Sepp Blatter njoftoi nė mėnyrė dramatike se po jepte dorėheqjen si president vetėm disa ditė pasi u zgjodh pėr njė mandat tė pestė, pasi autoritetet zvicerane dhe ato amerikane njoftuan fillimin e hetimeve pėr korrupsion nė organizatėn botėrore tė futbollit duke arrestuar 14 zyrtarė tė FIFA-s gjatė njė operacioni nė njė hotel zviceran nė muajin maj.

Autoritetet amerikane dhe ato zviceriane ngritėn akuza kundėr 14 zyrtarėve tė futbollit dhe drejtuesve sportiv pėr pėrfshirje nė aktivitete tė paligjshme nė lidhje me vendimet pėr organizimin e Kupės sė Botės nė 2018 nė Rusi dhe nė 2022 nė Katar.Sep Blatter pas dorėheqjes tha se FIFA ka nevojė pėr reforma.

“Zgjedhjet kanė pėrfunduar por sfidave tė FIFA-s nuk u ka ardhur fundi. FIFA ka nevojė pėr njė ristrukturim tė thellė. Megjithėse anėtarėt e FIFA-s mė rizgjodhėn pėr njė mandat tjetėr, ky mandat nuk duket se ka mbėshtetjen e tė gjithėve nė botėn e futbollit, pėrkrahėsve, klubeve, lojtarėve-atyre qė frymėzojnė futbollin”, tha zoti Blatter.

Krahas Sep Blatter-it, edhe presidenti i UEFA-s Mishel Platini ishte nė mesin e atyre qė mė vonė u pezulluan nė njė skandal gjithnjė e mė tė thellė korrupsioni, qė paralizoi udhėheqjen e kėtij sporti ndėrkohė qė ai po pėrballet me hetime penale nė tė dyja anėt e Atlantikut.

Hetimet thuhet se do tė fokusohen nė njė pagesė prej dy milionė frangash zvicerane qė FIFA i ka dhėnė Michelle Platinit nė vitin 2011, pasi ai pėrfundoi punėn nėntė vjeēare si kėshilltar i zoti Blatter.

Prokuroria e Pėrgjithshme zvicerane tha nė shtator se kishte hapur njė hetim penal ndaj zotit Blatter lidhur me kėtė problem dhe njė marrėveshje pėr tė drejtat televizive nė Karaibe. Zoti Platini konsiderohet se ėshtė diku "nė mes tė dėshmitarit dhe njė personi tė akuzuar", nė rastin e pagesės.

Michel Platini ishte favoriti kryesor pėr tė zėvendėsuar zotin Bletter nė postin e Presidentit tė FIFA-s nė shkurt tė vitit 2016, por shpresat e tij pėr tė drejtuar organin mė tė lartė botėror tė futbollit janė goditur rėndė nga hetimet.

Nė mesin e zyrtarėve tė sanksionuar ishte edhe Sekretari i Pėrgjithshėm i FIFA-s, Jerome Valcke, i cili u pezullua pas akuzave se ishte pėrfshirė nė njė plan pėr rishitjen biletave tė Kupės sė Botės mė 2014,pėr tė nxjerr njė fitim mė tė madh.

Presidenti i shoqatės gjermane tė futbollit, Wolfgang Niersbach dha dorėheqjen pėr shkak tė njė skandali nė lidhje me Kupėn e Botės tė vitit 2006 qė ka njollosur reputacionin e federatės mė tė madhe tė futbollit nė botė.

Niersbach, i cili po hetohet pėr evazion fiskal, tha se ai po merrte pėrgjegjėsinė politike pėr njė pagesė tė debatueshme prej 6.7 milion eurosh pėr FIFA-n qė dyshohet se ėshtė pėrdorur nė formė ryshfeti pėr tė bindur zyrtarėt e FIFA-s pėr tė votuar nė favor tė Gjermanisė si organzatore e Kupės sė Botės. Ai i ka hedhur poshtė akuzat.

Edhe ish-presidenti i Shoqatės Gjermane tė Futbollit, Theo Zwanziger dhe ish-Sekretari i saj i Pėrgjithshėm Horst Schmidt janė tė dyshuar pėr evazion fiskal. Shoqata gjermane e futbollit ka mohuar me forcė akuzat se ajo ka blerė votat pėr organizimin e Kupės sė Botės nė Gjermani nė vitin 2006.

Futbolli nuk ishte i vetmi sport i goditur nga skandalet gjatė vitit 2015. Federata ndėrkombėtare e atletikės kėtė vit ėshtė pėrfshirė nga problemet e dopingut dhe korrupsionit. Presidenti i saj i zgjedhur kėtė vit, britaniku Sebastian Coe po ndeshet me njė krizė tė marrėdhėnieve publike pas akuzave se Federata Ndėrkombėtare e Atletikės ka dėshtuar nė detyrėn e saj pėr tė trajtuar pėrhapjen e dopingut nė kėtė sport.

Zoti Coe ka mbrojtur pėrpjekjet e Federatės Ndėkombtare tė Atletikės kundėr dopingun dhe ka thėnė se nėn udhėheqjen e tij ky sport do tė lėvizė drejt krijimit tė agjencisė sė vetė tė anti-dopingut.

Agjencia Botėrore e Anti-Dopingut, WADA, nė vitin 2015 publikoi njė raport tronditės ku thoshte se ka njė pėrhapje tė madhe tė korrupsionit nė Rusi, marrėveshje tė fshehta nga zyrtarėt rusė, pėrfshirė angazhimin e shėrbimet e sigurimit tė shtetit nė mbulimin e rezultateve tė testimit pėr doping, shkatėrrimin e mostrave tė testimit dhe frikėsimin e personelit tė laboratorit.

“Pėr vitin 2016, rekomandimi ynė ėshtė qė federata ruse tė pezullohet. Nė fakt, ne shpresojmė qė ata vullnetarisht do tė vendosin pėr kėtė nė mėnyrė qė ata tė sigurohen qė atletėt rusė tė konkurrojnė nė bazė tė njė kornize tė re pune. Nėse ata nuk e bėjnė kėtė, atėherė kjo duhet tė rezultojė me mospjesėmarrjen e atletėve rus nė Lojėrat Olimpike tė Rio de Zhanieros”, thotė ish presidenti i WADA-s, Dick Pound.

Laboratori i Moskės i pėrdorur pėr testimin e sportistėve pėr doping pushoi se punuari pas pezullimit tė akreditimit nga WADA.

Ministria ruse e Sporteve tha se ishte e hapur pėr bashkėpunim mė tė ngushtė me WADA-s pėr tė eliminuar parregullsitė e kryera nga mbikqyrėsi i Rusisė pėr anti-doping dhe laboratori i saj i akredituar.

Toni i pėrgjithshėm nga Moska, megjithatė, ishte mbrojtės dhe njė numėr i zyrtarėve rus denoncuan raportin e WADA-s, i cili ka rekomanduar se atletėt rusė duhet tė pėrjashtohen nga garat ndėrkombėtare, duke pėrfshirė Lojrat Olipmike tė 2016 nė Brazil.

Zėdhėnėsi i Kremlinit, Dmitry Peskov, i cilėsoi pretendimet e WADA-sė pėr doping si "krejt tė pabaza".

Ndėrsa vėmendja ėshtė pėrqendruar kryesisht nė skandalin nė Rusi, Kenia ėshtė njė tjetėr vend qė pėrballet me ndėshkim tė mundshėm nga Agjencia Botėrore e Anti-dopingut, WADA nėse ajo nuk bėnė pėrpjekje serioze pėr tė trajtuar ēėshtjen e dopingut.

Disa atletė kenianė kanė dėshtuar nė testet e dopingut nė vitet e fundit, duke dėmtuar reputacionin e vendit afrikan dhe vrapuesve tė saj qė kanė dominuar garat botėrore nė vrapime tė distancave tė gjata.

WADA ka kėrcėnuar Kenian me njė ndalim katėr-vjeēar, nėse nuk pėrmirėson pėrpjekjet e saj pėr tė kapur atletėt qė pėrpiqen tė manipulojnė testet e dopingut.


VOA