Njerėzimi qė nė momentin evoluimit tė tij, ėshtė pėrfshirė nga fenomene tė mistershme e tė pashpjegueshme, pėr tė cilat akoma dhe sot mundohet t’u japė njė shpjegim sado formal. Por, edhe pse teknologjia dhe inteligjenca e njeriut modern ka arritur nė njė nivel tė kėnaqshėm, kjo nuk ėshtė e mjaftueshme pėr tė qė tė mund t’u japė zgjidhje shumė mistereve dhe dukurive natyrore dhe jo. Dukuri tė cilat nga dita nė ditė po shtohen dhe po kthehen nė epiqendėr tė studimeve tė shkencėtarėve, pasi siē edhe thonė ata: “Nėse ne nuk jemi nė gjendje tė shpjegojmė kėto fenomene apo dukuri kaq tė thjeshta, edhe pse mbulohen nga petku i misterit, atėherė si mund tė hedhim shikim pėrtej planetit tonė pėr tė eksploruar Universin?”.
1. Frekuenca e Taos

Disa prej banorėve, si dhe shumė vizitorė tė qytetit tė vogėl Tao nė Meksikė, deklarojnė se pėr shumė vjet rresht, ndjejnė njė frekuencė tė ulėt nga ajri tepėr shqetėsuese, duke e ndierė atė nė formė impulsesh. Por, pėr njė arsye tė ēuditshme, vetėm 2% e popullatės sė kėtij qyteti e ka deklaruar se dėgjon kėtė zė.
Disa prej tyre besojnė se thjesht kemi tė bėjmė me njė fenomen tė ēuditshėm tė akustikės sė natyrės, tė tjerė dyshojnė nė histeri tė pėrgjithshme, ose pėrfshijnė nė tė shumė histori tė rrezikshme konspirative. Sidoqoftė, edhe nėse kemi tė bėjmė me njė frekuencė tė ulėt tė erės, apo nėse pėrbėn njė shqetėsim psikologjikė, natyral apo jo natyral, askush deri mė sot, nuk ka arritur tė diktoj prejardhjen e saj.
2. Kėmbėmadhi

Kėtu e disa dekada rresht, ekzistojnė raporte qė pohojnė se shumė njerėz nė Amerikė kanė parė Pėrbindėsha tė Mėdhenj me qime tė gjata. Raportet pėrfshijnė tė gjithė territorin Amerikanė. Kėta Pėrbindėsha ngjajnė shumė me njeriun. Pėr shakė tė ngjashmėrisė sė tyre me njeriun ata janė quajtur Kėmbėmėdhenj. Nė bazė tė raporteve tė shumta tė cilat i referohen Kėmbėmėdhenjve, normalisht, duhej tė ekzistoni dhe shumė tė tillė, pasi ata duhet tė riprodhohen, por deri mė sot nuk ėshtė gjetur asnjė trup i njė gjigandi Kėmbėmadh.
Asnjė gjahtarė nuk ka mundur tė vras njė Kėmbėmadh, asnjė makinė nuk ka aksidentuar ndonjė Kėmbėmadh deh asnjė Kėmbėmadh nuk ka vdekur nga shkaqe natyrale. Pėr shkak tė mungesės sė dokumenteve qė do tė vėrtetoni ekzistencėn e tyre, si p.sh; dhėmbė, kocka, ēdo gjė bazohet nė dėshmi personale dhe disa fotografi e video tė dyshimta.
Duke u bazuar nė faktin se ėshtė e pa mundur – tė paktėn teorikisht- qė shkencėtarėt tė vėrtetojnė se ekzistojnė qenie si Kėmbėmėdhenjtė dhe Pėrbindėshi i Loch Ness, ndoshta kėta gjigandė dhe pėrbindėsha tė fshihen shkėlqyeshėm prej syri i njeriut.
3. Parandjenja

Si ta quajmė instinkt, si ndjenja e gjashtė, ose diēka tjetėr, tė gjithė kemi ndjerė nė njė moment Parandjenjėn. Natyrisht, instinkti ynė, disa herė gabon, por atė moment qė e ndjejmė duket mė i saktė se kurrė. Psikologėt, pohojnė se njeriu merė informacione pavetėdije nga bota pėrreth tij. Si rezultat i kėsaj, tė ndjejė apo tė ketė dijeni mbi informacione, pa ditur se si ka njohuri pėr to.
Fenomeni i Parandjenjės ėshtė shumė i vėshtirė pėr ta vėrtetuar apo pėr ta faktuar atė. Sidomos pėr ta studiuar, kėshtu fusha e psikologjisė mund tė pėrgjigjet vetėm pėr njė pjesė tė saj.
4. Zhdukje tė Mistershme

Shumė njerėz zhduken pėr arsye tė ndryshme e tė ēuditshme. Ose thėnė thjesht, ia mbathin. Disa tė tjerė pėsojė aksident, tė tjerė bien preh e rrėmbyesve apo i vrasin, por njė pėrqindje e madhe e tyre zbulohen. Por, fatkeqėsisht nuk ndodhė e njėjta gjė me zhdukjet misterioze. Nga ekuipazhi i anijes “Marie Celeste”, deri dhe tek “Jimmy Hoffa”, “Mekia Earhart” dhe “Natalee Holloway”. Disa njerėz mesa duket zhduken nga faqja e dheut, pa lėnė asnjė gjurmė.
Kur gjendet njė njeri i zhdukur, ose ishte si rezultat i punės sė policisė, ose falė dėshmisė sė ndonjė dėshmitari apo tė ndonjė aksidenti. Por, kur nuk ekziston asnjė informacion dhe e dhėnė, ēdo gjurmė ėshtė zhdukur, atėherė, as policia, as edhe mjeku ligjorė dhe as specialistėt mė tė mirė nuk mund ta zgjidhin misterin.
5. Fantazmat

Qė nga “Makbethi” i Shekspirit, deri tek show i NBC-s, “Medium”, shpirtrat e tė vdekurve janė shfaqur shumė herė.
Tė shumtė janė ata tė cilėt pretendojnė se kanė parė apo ndeshur fantazma. Janė tė shumtė edhe ata tė cilėt pohojnė se kanė parė hije tė mistershme dhe shpirtrat e tė afėrmve tė tyre, tė cilėt janė larguar nga kjo botė. Edhe pse faktet e atyre qė pretendojnė se kanė ‘kapur’ apo fotografuar fantazma janė tė dyshimta, akoma dhe sot vazhdojnė tė kemi deklarime dhe padi pėr shfaqjeje tė fantazmave apo tė shpirtrave tė njerėzve tė tare tė dashur, akoma dhe nga njerėz tė cilėt pretendojnė se kanė komunikuar me fantazma.
Studiuesit e fantazmave, shpresojnė se njė ditė do tė mundė tė faktojnė ekzistencėn e tyre, si dhe do tė mund tė faktojnė se tė vdekurit komunikojnė me tė gjallit, duke i dhėnė kėshtu njė pėrgjigje mė konkrete kėtij misteri shekullor.
6. Déją vu

Déją vu, ėshtė fraza Franceze qė do tė thotė se “E kam parė mė parė”. E pėrdorim atė, kur duam i referohemi njė ndjenje tė dyshimtė, tė fortė e tė mistershme qė ndjejmė. Kjo kur ne kujtojmė se atė ē’ka e shohim, na duket sikur e kemi jetuar mė parė, pra shumė ngjarje tė ndryshme nga e pėrditshmja jonė, tė cilėt i kemi jetuar nė tė kaluarėn. Njė grua mund tė hyje nė njė ndėrtesė, pėr shembull; nė njė shtet tė huaj, tė cilin nuk e ka vizituar kurrė mė parė dhe tė ndjehet sikur ambientin nė tė cilin ajo ndodhet, e ka parė mė parė dhe misteriozisht ajo ndjehet shumė rehatshėm. Disa ja dedikojnė Déją vu-s, si pėrvoja super-natyrale tė pandėrgjegjshme, ose si njė vėzhgim vetėtimė nė njė jetė tė jetuar.
Siē edhe me parandjenjėn, eksperimentimet mbi psikologjinė e njeriut mund tė sjellin rezultate tė kėnaqshme pėrsa i pėrket opsionit natyral tė fenomenit dhe asgjė mė tepėr rreth tij, ndaj dhe ai mbetet njė mister i vėrtet edhe nė ditėt e sotme.
7. Jashtėtokėsorėt

Nuk zė dyshim ekzistenca e UFO-ve (Objekte Fluturimi tė pa Identifikuara) –shumė njerėz shohin objekte tė shumta nė qiellė tė cilat nuk mund t’i njohin apo ti pėrcaktojnė si objekte tė teknologjisė sė njerėzimit. Duke u nisur nga distanca e madhe qė ekziston pėr tė mbėrritur nė Tokė, nga njėra anė nė anėn tjetėr tė universit, fenomeni UFO, ngjan disi i pa besueshėm. Por, edhe pse shumė studiues e shkencėtarė janė marrė me to -duke patur parasysh faktin se shumė zyrtarė i kanė fshehur ato- disa raste tė shfaqjes sė Objekteve Jashtėtokėsorėve, do tė mbeten vėrtet mister (Area 51 USA).
8. Pėrvoja e vdekjes dhe jeta pas vdekjes

Personat tė cilėt u gjendėn shumė pranė vdekjes, pohojnė nė shumė raste disa pėrvoja tė mistershme p.sh; Sikur ecin brenda njė tuneli dhe shikojnė para tyre njė dritė shumėt fuqishme, gjenden pėrsėri me njerėzit e tyre tė dashur, tė cilėt nuk ndodhen nė jetė, ose ndjenjė njė shije ēiltėrisė etj. Kėto pėrvoja, ka gjasa tė vėrtetojnė se ekziston jeta pas vdekjes. Edhe pse kėto pėrvoja janė shumė tė fuqishme emocionishtė, askush nuk ėshtė kthyer nga vdekja me fakte dhe tė vėrteta pėr atė ēka ekziston atje.
Skeptikėt pohojnė se kėto pėrvoja, shpjegohen si natyrale dhe normale, me parandjenja tė plagosura tė trurit tė njeriut.
Gjithsesi, nuk ekziston asnjė mėnyrė pėr tė mėsuar me siguri shkaqet ėt cilat ēojnė nė Pėrvojat e Vdekjes, ose nėse nė realiste ato janė vizione tė “Botės tjetėr”.
9. Fuqitė e telepatisė dhe perceptimi i ndjenjave tė jashtme

Fuqitė e Telepatisė, si dhe perceptimi i ndjenjave tė jashtme (ESP) pėrfshihen nė 10 fenomenet mė tė pashpjegueshme, pėr arsye e vetme se janė tė shumtė ata tė cilėt besojnė nė to.
Nuk janė tė paktė ata tė cilėt besojnė intuita ėshtė pjesė e fuqisė sė telepatisė, njė metodė pėr hyrjen nė dijen e fshehtė tė njerėzimit apo tė sė ardhmes. Studiuesit vizituan shumė perona tė cilėt pretendojnė se kanė fuqi telepatike, edhe pse rezultatet, nė bazė shkencore, deri mė tani janė negative, ose tė dyshimta.
Tė shumtė janė ata qė pohojnė se aftėsitė e telepatisė nuk mund studiohen. Nėse vėrtet kjo vlen, atėherė shkenca nuk do t’ja arrijė kurrė tė shpjegojė ekzistencėn po jo tė telepatisė.
10. Lidhja e trurit/trup

Shkenca e mjekėsisė, sapo kishte filluar tė perceptonte mėnyrat e me anė tė cilave truri ndikon nė trup. Fenomeni placebo, pėr shembull, tregon se njerėzit mundet nė njė moment tė shkaktojnė lehtėsim nė disa simptoma mjekėsore si dhe nė dhimbje. Thjeshtė, duke besuar se terapia ėshtė rezultateve – qoftė kjo reale apo jo. Duke pėrdorur metoda tė cilat janė paksa tė kuptueshme, aftėsia qė ka trupi ynė, pėr tė shėruar vetveten, ėshtė shumė mbresėlėnėse nė krahasim me ēdo gjė tjetėr, me gjithēka qė mund tė ketė shpikur mjekėsia moderne.