Gripi i derrit, njihet si sėmundje frymarrjeje qė shkaktohet nga virusi i gripit tė tipit A qė normalisht rastiset tek derrat dhe kjo sėmundje mund tė pėrhapet me shpejtėsi. Gripi i derrit (swine influenza, "swine flu"), ėshtė sėmundje nė rrugėt akute tė frymėmarrjes qė ngjitet nga kontaktet e dendur me derrat.


Pėrqindja pėr t'u prekur nga kjo sėmundje demonstron njė prirje tė lartė, ndėrsa pėrqindja nė rastet e vdekjes tregon njė prirje tė ulėt (1- 4%). Virusi ngjitet me anė tė rrugėve tė frymėmarrjes ndėrmjet derrave, pėrmes kontaktit direkt dhe indirekt dhe nėpėrmjet mbartės (asymptomatic) tė virusit, por qė nuk tregojnė asnjė shenjė tė kėsaj sėmundjeje. Sėmundja tek derrat mund tė shfaqet gjatė gjithė periudhave tė vitit. Kurse nė zona me klimė tė butė tregon rritje nė vjeshtė dhe nė muajt e dimrit. Shumė vende i vaksinojnė vazhdimisht tufat e derrave.

Ashtu si tek virusi i gripit tė njeriut, edhe virusi i gripit tė derrit pėson vazhdimisht ndryshim (mutacion) tek derrat. Nė rrugėt e frymėmarrjes sė derrave ka marrės sensivė tė virusit tė derrit, njeriut dhe shpendėve. Si pasojė, infektimi i njėkohshėm i viruseve tek derrat rrit mundėsinė pėr krijimin e viruseve tė reja.

Sipas Organizatės Botėrore tė Shėndetėsisė (WHO) shkak pėr vdekjet nė Meksikė ėshtė gripi i derrit i tipit A/H1N1. Ky virus ngjitet nga njeriu nė njeri. Virusi A/H1N1 pėrbėhet nga pėrzierja e viruseve tė gripit tė derrit, njeriut dhe shpendėve.

A i ngjitet ky grip njeriut?

Po. Gripi i derrit mund tė kalojė nga derri tek njeriu dhe nga njeriu tek njeriu. Njeriu nuk ka sistem imunitar kundėr kėtij virusi. Pėr kėtė arsye Organizata Botėrore e Shėndetėsisė (WHO) paralajmėron pėr njė epidemi tė shkallės sė gjerė qė ėshtė duke dalė jashtė kontrollit.

Megjithėse nė pėrgjithėsi simptomat klinike ngjasojnė me ato tė gripit sezonal rastet klinike qė janė raportuar zėnė vend nė njė spektėr tė gjerė qė ndryshon qė nga ngjitja e sėmundjes pa simptoma e deri tek plenkomonitė e rėnda qė pėrfundojnė me vdekje. Duke qenė se tek njerėzit rastet e tipike klinike tė gripit tė derrit ngaqė ngjasojnė me ato tė gripit sezonal dhe infeksionet e tjera tė rrugėve tė sipėrme tė frymėmarrjes, shumė raste tė gripit tė derrit fatmirėsisht konstatohen gjatė kontrolleve tė gripit sezonal. Rastet qė nuk kanė simptoma dhe kalojnė lehtė mund ti shpėtojnė diagnostikimit, kjo ėshtė arsyeja qė nuk dihet raporti i vėrtetė i ngjitjes sė sėmundjes ndėrmjet njerėzve.

Si ngjitet tek njerėzit?

Tek njerėzit gripi i derrit kalon nga derrat e sėmurė dhe tė infektuar. Por megjithėkėtė raste tė gripit tė derrit janė hasur edhe atėherė kur personi nuk ka pasur kontakt me derrat ose ne njerėz qė ndodhet larg njė rrethi ku ka derra. Kalimi i sėmundjes nga njeriu nė njeri realizohet me kontakt tė afėrt.

Nė cilat vendet ėshtė shfaqur epidemia e gripit tė derrit?

Sipas Organizatės Botėrore tė Shėndetėsisė (WHO) nuk dihet ende pėrhapja ndėrkombėtare e gripit tė derrit. Dihet qė nė SHBA-s sėmundja ėshtė nė gjendje epidemike. Virusi ėshtė hasur nė derra nė Amerikėn e Veriut, Amerikėn e Jugut, Evropė (Mbretėria e Bashkuar, Suedi, Itali), nė Afrikė (Kenia) dhe nė disa pjesė tė Azisė Lindore. .

A ka vaksinė tė gripit tė derrit pėr njerėzit?

Pėr derrat ekziston njė vaksinė e tillė, ndėrsa pėr njeriut ende jo. Nuk dihet nė janė efektive kundėr gripit tė derrit vaksinat aktuale tė gripit sezonal. Viruset e gripeve mund tė pėsojnė shumė shpejt mutacione.