Berlin, 7 Dhjetor 2011, NOA- "Mediat nuk po tregojnė gjė pėr tė shmangur krizėn e panikut nė tregje. Por ne qė nga e hėna e kaluar kemi filluar tė stampojmė Markėn".Kjo ėshtė deklaruar nga njė punonjė gjerman dhe u publikua nė websajtin e organizatės ekonomiko-financiare Affari Italiani.
"Nga 28 Nėntori ne nuk stampojmė mė euro" tha burimi, i cili preferoi tė mbetet anonim, por kemi urdhėr dhe po e zbatojmė, qė tė stampojmė DM (marka).
Pikėrisht nė 28 nėntor zėdhėnėsi i Kancelares Angela Merkel kishtedeklaruar se "burimet nė Gjermani nuk janė tė pafundme dhe Evropa nuk mund tė pretendojė tė ketė njė forcė qė nuk e ka.". Madje kishte pėrforcuar: "Gjermania ėshtė e fortė por nuk kemi fuqi tė pakufizuar".
"Duke vazhduar me kėtė ritėm - shton punonjėsi - do tė jemi nė gjendje pėr tė plotėsuar kėrkesėn pėr para qė ėshtė e nevojshme pėr tė mbuluar tregun tonė tė brendshėm qė do tė vinte nga mungesa e euros.
Sakaq Kancelarja Merkel dhe presidenti Sarkozy po rrisin trysninė pėr njė reformė mė tė shpejtė nė marrėveshjen e BE-sė. Zyrtarisht thuhet se me kėtė synohet tė pėrballohet kriza e huave dhe tė vendoset nė kurs tė qėndrueshėm monedha e pėrbashkėt.
Por ndėrsa akuzat ndaj Gjermanisė pėr dominancė nė Evropė, po vazhdojnė, Merkel edhe pse ka dashur tė pėrgėnjeshtrojė diēka tė tillė, ka lėnė tė kuptojė se e ardhmja e euros po ndalet, kur tha: Ne angazhohemi pėr njė kulturė tė caktuar stabiliteti dhe rritjeje ekonomike, por e bėjmė kėtė nė frymėn evropiane tė Konrad Adenauer-it dhe Helmut Kohl-it. Bashkimi gjerman dhe ai evropian ishin dhe janė dy anė tė sė njėjtės medalje dhe kėtė ne nuk do ta harrojmė kurrė.
Merkel nėnvizoi edhe se nuk mund tė ketė pėrgjegjėsi tė pėrbashkėt pėr mėkatarėt e borxheve.
Shkelje e ligjit themelor dhe e sė drejtės sė BE-sė?
Profesorėt Wilhelm Hankel, Wilhelm Noelling, Karl Albrecht Schachtschneider dhe Joachim Starbatty kanė dorėzuar padi nė Karlsruhe mė 7 maj 2010 duke vlerėsuar se nuk duhet ombrellė gjermane ndaj eurozonės.
Gjykata Kushtetuese po shqyrton ankesat kundėr ombrellės sė shpėtimit tė euros. Ankesa vjen nga kritikė tė euros me nė krye profesorin Joachim Starbatty. Nėse ankesa ka sukses mund tė pritet njė tėrmet nė eurozonė.
Sipas kallėzuesve, ombrella e shpėtimit, qė ka krijuar BE-ja pėr shtetet si Greqia, ėshtė kundėr sė drejtės buxhetore tė parlamentit gjerman. Nė fakt parlamenti gjerman (Bundestag) duhet tė pyetet pėr ēdo pagesė, parashtrojnė Starbatty dhe pėrkrahėsit e tij nė ankesėn e paraqitur pranė Gjykatės Kushtetuese. Bashkė me Starbatty janė ankuar edhe ekonomistėt Wilhelm Hankel dhe Wilhelm Nölling, si dhe juristi Karl Albrecht Schachtschneider dhe ish-kryetari i kryesisė sė koncernit Thyssen Dieter Spethmann.
Njė argument tjetėr ėshtė shkelja ndaj sė ashtuquajturės klauzola e no-bail-out. Nė marrėveshjen pėr mėnyrėn e punės sė BE-sė ėshtė pėrcaktuar, qė unioni nuk duhet tė mbajė pėrgjegjėsi pėr detyrimet e vendeve tė veēanta. E megjithatė politikanėt, edhe ministri gjerman i Financave krisitiandemokrati Wolfgang Schäuble, tėrheqin vėmendjen, se Gjermania dhe vendet e tjera tė BE-sė nuk mbajnė detyrimisht pėrgjegjėsi pėr borxhet, por ato veprojnė vullnetarisht. Njė argumentim ky, qė Starbatty nuk do ta pranojė: "Dhe tani z. Schäuble, nėse e bėn kėtė vullnetarisht, atėherė lejohesh ta bėsh. Pra nėse z. Schäuble vullnetarisht do tė verė nė dispozicion paratė e veta, atėherė ai lejohet ta bėjė kėtė. Por ai pėrdor paratė e taksapaguesve, dhe pėr kėtė ai duhet tė pyesė fillimisht ata qė i paguajnė taksat, nėse mundet ai tė veprojė lirisht me paratė e tyre. Kėtė duhet ta mendojė mirė z. Schäuble si ministėr i Financave, qė fillimisht ėshtė i detyruar kundrejt taksapaguesve gjermanė."
Kthimi i markės gjermane nė Gjermani?
Por bankat dhe politikanėt e BE-sė i referohen avantazheve tė njė monedhe tė pėrbashkėt: Kthimi tek monedaht e mėparshme do ta dėmtonte Gjermaninė si vend eksporti, sepse produktet e saj do tė shtrenjtoheshin. Por Starbatty e hedh poshtė kėtė: "E kundėrta ėshtė e drejtė: Natyrisht gjermanėt do tė pėrfitonin prej vlerėsimit tė monedhės, sepse qoftė euro apo marka gjermane, nė varėsi se ēfarė do tė vijė, do tė kishin shumė mė tepėr vlerė nė botė. Ne nuk eksportojmė banane, prej nga edhe rritja me njė pėrqindje fare tė vogėl i detyron kėrkuesit qė tė kėrkojnė banane tė reja. Ne shesim produkte tė teknologjisė sė lartė, pėr tė cilat bota ka nevojė, nė qoftė se do tė zhvillohet. Kėto produkte ju mund t'i blini vetėm nė fare pak shtete, e nė fakt ju mund t' i blini ato vetėm tek ne. Ndaj unė nuk e kuptoj tani, pėrse industria bėn kaq shumė teatėr".
Burimi: NOA