Gjirokastra, pasuria boterore qe po rrenohet dalengadale

[labja]

Ekzistenca e një qyteti nuk varet vetëm nga lindja dhe zhvillimi, e rëndësishme për të është dhe e “vërteta” që lë pas. Gjirokastra, megjithëse ndodhet në listën e pasurisë së kulturore botërore, vazhdon të jetë në kushte të vështira konservimi. Arkeologu Lorenc Bejko shprehet për “standard”: “Sigurisht që Gjirokastra është ende shumë larg nivelit të ruajtjes dhe administrimit që përcaktohet në procedurën operative të Qendrës së Trashëgimisë Botërore dhe problemet kryesore për mendimin tim të shumta”. Problemet në qytetin e gurtë konsistojnë në një sërë problemesh të cilët janë vërtet domethënës për ekzistencën e një qyteti.”
Problematikat administruese të qytetit
Një ndër problemet kryesore të qytetit është niveli i pamjaftueshëm i administratorëve që merren me trashëgiminë kulturore të këtij qyteti. Gjirokastra, duke qenë se është një qytet turistik, ka nevoja të mëdha për një administrim të suksesshëm, i cili do të bëjë ruajtjen e sitit, por do të zhvillojë nga ana tjetër dhe turizmin. Një tjetër problem me të cilin përballet sot qyteti, është dhe mbështetja e pamjaftueshme financiare e buxhetit të shtetit për konservimin. Gjithashtu, arkeologu Bejko shton se qyteti ditët e sotme përballet me një sërë problemesh të tjera siç janë: mungesa e politikave aktive publike për mbështetjen e rijetëzimit të qendrës historike; integrimi shumë i ulët i veprimtarive të pushtetit qendror me atë vendor; mungesa e një strategjie të zhvillimit të turizmit dhe e analizës së thelluar të rreziqeve të TK dhe menaxhimit të tyre; niveli shumë i ulët i kontrollit të territorit dhe përfshirja e pamjaftueshme e qytetareve të zakonshëm (dhe grupeve te tjera të interesit) në vendimmarrjen që ka lidhje me konservimin e qendrës historike. Një tjetër ngjarje që ndodh në qytetin e gurtë është ndihma që japin vazhdimisht të rinjtë të ardhur nga e gjithë bota, ndihma konsiston kryesisht në restaurim dhe mirëmbajte të qytetit. Zëra të ndryshëm mendojnë se kjo punë që bëjnë të rinjtë nuk është cilësore dhe nuk ruan vlerat autentike të objektit, ndërkohë që specialistët e trashëgimisë kulturore mendojnë se kjo gjë është shumë pozitive.
Si ndikojnë ekspeditat e studentëve
Arkeologu Bejko shpjegon gjithashtu se për sa i përket ekspeditat me pjesëmarrjen e studentëve dhe projektet e tjera, kam bindjen që sjellin diçka pozitive në qendrën historike. Studentët vërtete nuk janë punëtorë të specializuar, por janë të ndërgjegjshëm për përgjegjësinë që kanë në procesin e restaurimit. Përgatitja e tyre është një investim për të ardhmen e tyre, por edhe të qytetit dhe qendrave të tjera historike. Ata sjellin më shumë vëmendje për problemet e konservimit të qendrës historike dhe japin shkak për me shumë optimizëm tek qytetarët e thjeshtë. N.q.s. ekspeditat menaxhohen me kujdes dhe profesionalizëm, nuk ka pse të sjellin ndonjë efekt negativ, përkundrazi. Jam i sigurt që projektet që kanë trajnimin e studenteve në qendër të vëmendjes, nuk operojnë aq shpejt sa projektet normale të restaurimit, por do të ishte gabim të thoshim se duke mos bërë projekte trajnimi do të ishte më mirë! Ato fonde që donatore të ndryshëm janë të interesuar t’ia kushtojnë trajnimit të të rinjve, nuk ka pse të mos shkojnë në Gjirokastër edhe në këtë formë. Me kushtin themelor që të jenë konceptuar dhe të aplikohen mbi baza tërësisht profesionale.