Senad Maku


Qė nga krijimi i njeriut tė parė fillon misioni i tė dėrguarve tė Zotit xh.sh. Ademi a.s. ishte njeriu i parė dhe pejgamberi i parė. Pejgamberllėku nuk arrihet me mundim e me lodhje dhe as me shumė ibadet, por ėshtė begati e dhuruar prej Allahut xh.sh. atij qė dėshiron prej robėrve tė Tij. Qėllimi i dėrgimit tė pejgamberėve ishte pėr ti udhėzuar njerėzit nė rrugė tė drejtė dhe tė vėrtetė, pėr besimin nė njė Zot dhe pėr largimin e tyre nga rruga e shtrembėr, nga e pavėrteta, nga adhurimi i shumė zotėrave.
Allahu xh.sh. zgjodhi pejgamber nga vende tė ndryshme, ēdo pupull ka pasur Pejgamber. Pra qėllimi i tyre ishte qė ti ndihmojė mendjes sė njeriut qė sa mė lehtė tė gjejė rrugėn e drejtė, pėr besimin nė Allahun xh.sh. dhe pėr tia ngrit njeriut moralin e lartė.
Kėtė e tregon edhe Allahu xh.sh. nė Kur’anin Famėlartė:
“Ne dėrguam nė ēdo popull tė dėrguar qė t’u thonė: “Adhuroni vetėm All-llahun, e largonu djave (adhurimit tė tyre)!” Por, pati nga ata qė All-llahu e udhėzoi dhe pati nga ata qė isshte i gjykuar me humbje, pra udhėtoni nėpėr botė dhe shihni se si ishte fundi i gėnjeshtarėve?” (En-Nahl: 36) poashtu nė ajetet tjera thotė:
“... nuk pati asnjė nga popujt qė nuk pati tė dėrguar”. (Fatir: 24)
“Ne nuk dėrguam asnjė tė dėrguar para teje e tė mos i kemi shpallur atij se: nuk ka zot tjetėr pėrveē Meje, pra mė adhuroni!”. (El-Enbija: 25)
Allahu xh.sh. dėrgoi shumė Pejgamber-profet, qė nga njeriu i parė dhe Pejgamberi i parė, Adami (Ademi a.s.) e deri te Pejgamberi i fundit Muhamedi a.s.. Pejgamberėt para Muhamedit a.s. ishin tė dėrguar pėr njė kohė, pėr njė vend dhe pėr njė popull tė caktuar, kurse Muhamedi a.s. ishte dėrguar pėr tėrė njerėzimin.
Allahu xh.sh thotė: “Ne nuk tė dėrguam ty ndryshe vetėm se pėr tė gjithė njerėzit, myzhdedhėnės dhe tėrheqės i vėrejtjes, por shumica e njerėzve nuk e dinė”. (Sebe: 2
Pėr Jezusin (Isan a.s.) si i dėrguar, si Pejgamber i Zotit flet Kur’ani Famėlartė, poashtu edhe vet Bibla.
Feja Islame, Kur’ani i Madhėruar pėr Isain a.s. thotė: Se Isai a.s. ishte i dėrguar i Allahut xh.sh. ashtu siē kan qenė edhe tė dėrguarit e tjerė, dhe misioni i tij ka qenė i njėjtė me profetėt e tjėrė. Allahu xh.sh. thotė:
“Ata (ithtarėt e librit) thanė: “Bėhuni jehudi ose tė krishterė, e gjeni rrugėn e drejtė”! Thuaj: “jo, (asnjėrėn) por fenė e drejtė tė Ibrahimit qė ai nuk ishte nga idhujtarėt. Ju (besimtarė) thuani: “Ne i besuam All-llahut, atė qė na u shpall neve, atė qė iu shpall Ibrahimit, Ismailit, Is’hakut, Jakubit dhe pasardhėsve (tė Jakubit qė ishin tė ndarė nė dymbedhjetė kabile), atė qė i ėshtė dhėnė Musait, Isait dhe atė qė iu ėshtė dhėnė nga Zoti i tyre pejgamberėve, ne nuk bėjmė dallim nė asnjėrin prej tyre dhe ne vetėm atij i jemi bindur”. (Bekare: 135-136)
“Ai u pėrcaktoi juve fe atė qė i pat pėrcaktuar Nuhut dhe atė qė Ne ta shpallėm ty dhe atė me ēka e patėm porositur Ibrahimin, Musain dhe Isain. (I porositėm) Ta praktikoni fenė e drejtė e mos u pėrēani nė tė. Pėr idhujtarėt ėshtė rėndė kjo nė ēka ju i thirrni ata. All-llahu veēon pėr tė (pėr besim tė drejtė) atė qė do dhe e udhėzon atė qė i drejtohet Atij”. (Shura: 13)
Edhe Pejgamberi i fundit Muhamedi a.s. ka thėnė:
“ Tė gjithė profetėt janė mes tyre vėllezėr prej tė njėjtit baba dhe feja e tyre ėshtė njė”. (Transmeton Buhariu)
Po qėse njė njeri mohon Pejgamberin e Isait a.s., nuk mund tė jetė besimtarė. Sepse tė gjithė profetėt kanė kumtuar tė njėjtat parime dhe baza tė besimit, prandaj feja qė ka gjetur shprehjen e saj nė kumtesėn e tyre, ka qenė gjithmon Islami.
Pėr dėrgimin e Isait a.s. si i dėrguar flasin edhe citate tjera Kur’anore:
“Po kur Isai erdhi me argumente tha: “Erdha te ju me pejgamberllėk dhe erdha t’ju sqaroj atė pjesė qė e kundėrshtonit, pra kini frikė All-llahun dhe mė respektoni mua! S’ka dyshim, se All-llahu ėshtė Ai Zoti juaj, andajAtė adhuronie! Kjo ėshtė rrugė e drejtė!” (Zuhruf: 63-64)
“Mesihu, bir i Merjemes, nuk ėshtė tjetėr, vetėm se i dėrguar; para tij pati shumė tė dėrguar. Nėna e tij ishte e drejtė (e ndershme). Qė tė dy ata ishin qė ushqeheshin (si njerėzit tjerė). Ja, si u sqarohen atyre argumentet dhe shih pastaj sesi ikthejnė shpinėn tė vėrtetės!” (El-Maide: 75)
“Ne i patėm dhėnė Musait librin dhe pas tij patėm dėrguar shumė pejgamberė. Isait, birit tė Merjemės i dhamė argumente (mrekulli) dhe e fuqizuam me (Xhibrilin) shpirtin e shenjtė. E saherė qė u erdhi ndonjė i dėrguar me ēka nuk u pėlqeu juve, a nuk u bėtė kryelartė dhe disa prej tyre i pėrgėnjeshtruat e disa i mbytėt? (Bekare: 87)
“O ithtarėt e librit, mos teproni nė fenė tuaj dhe mos thuani tjetėr gjė pėr All-llahun, pėrveē asaj qė ėshtė e vėrtetė. Mesihu Isa, bir i merjemes, ishte vetėm i dėrguar i All-llahut. Ishte fjalė e Tij (bėhu) qė ia drejtoi Merjemes dhe ishte frymė (shpirt) nga Ai. Besonie pra All-llahun dhe tė dėrguarin e Tij e mos thoni: “Tre” (trini). Pushoni (sė thėni), se ėshtė mė mirė pėr ju. All-llahu ėshtė vetėm njė All-llah; larg qoftė asaj qė Ai tė ketė fėmijė. ē’ka ka nė qiej dhe nė tokė ėshtė vetėm e Tij. Mjafton qė All-llahu ėshtė planifikues i pavarur”. (En-Nisa: 171)

Kur shfletojmė Biblėn, shohim se edhe nė vet Biblėn tregohet qartazi se Jezusi erdhė si i dėrguar nga Allahu xh.sh. dhe ėshtė njė ndėr profetėt e tjerė. Ku nė vazhdim do ti cekim disa nga citatet qė pėrmendėn nė katėrt ungjijt si tė Mateut, Markut, Lukės dhe Gjonit, duke mos ju referuar krejt Dhjatės sė Re nė tėrėsi sepse edhe aty ka plotė citate ku tregohet pėr Jezusin dhe dėrgimi i tij si profet, por do tė referohemi me kėto katėr ungjij.
Te Ungjilli i Mateut 10:40-41 tregohet se Jezusi u tha nxėnėsve tė vet:" Ai qė ju pranon, mė pranon mua; dhe ai qė mė pranon mua, pranon atė qė mė ka dėrguar.Ai qė pranon njė profet nė emėr tė njė profeti, do tė marrė shpėrblimin qė i takon profetit; dhe ai qė pranon tė drejtin nė emėr tė tė drejtit, do tė marrė shpėrblimin qė i takon tė drejtit".
Poashtu Jezusi tha: ''Cilido qė pranon njė nga kėta fėmijė nė emrin tim, mė pranon mua; dhe kushdo qė mė pranon mua, nuk mė pranon mua, por atė qė mė ka dėrguar'' (Marku 9 :37)
Nė Ungjillin e Llukes tregohet se Jezusi u tha nxėnėsve: "Kush ju dėgjon, mė dėgjon mua; kush ju pėrbuz, mė pėrbuz mua; dhe kush mė pėrbuz, pėrbuz atė qė mė ka dėrguar''. (Llukes 10 :16)
Transmetohet nga Jezusi tė ketė thėnė:Jezusi u tha atyre: ''Ushqimi im ėshtė tė bėj vullnetin e atij qė mė dėrgoi dhe tė kryej veprėn e tij". (Gjoni 4 :34)
Poashtu tek Gjoni 5 :37 thuhet qė Jezusi ka thėnė:"Dhe Ati, qė mė dėrgoi, ai vetė ka dėshmuar pėr mua; ju nuk e keni dėgjuar kurrė zėrin e tij dhe as nuk e keni parė fytyrėn e tij".
Ndėr kėto citate qė i cekėm tė bibles bėjnė me dije se Jezusi qartė pohon se ėshtė i dėrguar i Zotit. Jezusi pohon se dikush e ka dėrguar dhe kush e pranon mesazhin, dėrgesėn e tij, ka pranuar Zotin qė e dėrgoi Jezusin. Me fjalė tė tjera, Jezusi ėshtė pejgamber, Zoti e dėrgoi qė ta udhėzoi popullin e tij.
Jezusi pohon se ėshtė pejgamber, sepse deklarohet: “Ai qė pranon njė profet, nė emėr tė njė profeti dotė marrė shpėrblimin qė i takon profetit”. Ky ėshtė pohim i qartė nga Jezusi se ėshtė pejgamber, i dėrguar i Zotit.
Fragmenti “Ushqimi im ėshtė tė bėj vullnetin e atij qė mė dėrgoi dhe tė kryej veprėn e tij” vėrteton se Jezusi u thoshte njerėzve se ai ėshtė vetėm i dėrguar i Zotit dhe vėrteton se veprimi i Jezusit ėshtė realizimi i vullnetit tė Zotit dhe nėnshtrim ndaj atij vullneti, tė predikojė dhe ta kryej shpalljen me tė cilėn Zoti e dėrgoi. Jezusi deklarohet dhe ėshtė shumė i qartė nė fjalėt e tij, ku nuk ka vend pėr paqartėsi, Jezusi shprehet me gjuhė tepėr tė qartė, pėr atė qė dėshiron tė dėgjojė dhe tė kuptojė se ai ėshtė i dėrguar i Zotit.
Jezusi u tha shokėve: ''Asnjė profet nuk pėrēmohet, veēse nė vendlindjen e vet dhe nė shtėpinė e vet''.( Mateu 13 :57)
Ashtu edhe kritika tjetėr qė Jezusi iu tha popullit tė vet pėr mosbesimin e tyre tregohet tek Lluka 4/24 ku thotė:''Nė tė vėrtetė po ju them se asnjė profet nuk mirėpritet nė atdheun e vet". Jezusi pohoi se ėshtė pejgamber dhe se cifutėt nuk e njihnin, nuk e pranonin si tė tillė.
Nė citatin tjetėr Jezusi tha:''Mė duhet ta shpall lajmin e mirė tė mbretėrisė sė Perėndisė edhe nė qytete tė tjera, sepse pėr kėtė jam dėrguar''. (Lluka 4:43)
Citati i sapopėrmendur tregon se obligimi i Jezusit ėshtė ta pėrhap Lajmin e Mirė (Shpalljen), ai pohoj se ishte i dėrguar, d.m.th. profet. Nė Ungjillin sipas Llukės 24/19 tregon rastin e dy nxėnėsve qė i rrėfenin Jezusit pas shfaqjes sė tij ( pas kryqėzimit tė supozuar), duke mos e njohur atė, i thanė:''Ēėshtjen e Jezusit nga Nazareti, qė ishte njė profet i fuqishėm nė vepra dhe nė fjalė pėrpara Perėndisė dhe pėrpara gjithė popullit".
“Dhe turmat thonin: ''Ky ėshtė Jezusi, profeti nga Nazareti i Galilesė”. (Mateu 21:11) “Atėherė tė gjithė u mrekulluan dhe lėvdonin Perėndinė duke thėnė: ''Midis nesh doli njė profet i madh''. “Ata duke u pėrgjgjur thanė: ''Disa thonė "Gjon Pagėzori", tė tjerė "Elia" dhe tė tjerė njė nga profetėt e lashtė qė ėshtė ringjallur''. (Lluka 7:16/ 9:19) “Atėherė njerėzit, kur panė shenjėn qė bėri Jezusi, thanė: Me tė vėrtetė ky ėshtė profeti, qė duhet tė vijė nė botė''. (Gjoni 6:14)
Kėtu shihen krejt qartė argumentet bindėse se Jezusi pėr nxėnėsit ishte njeri. Lajmėtarė, i dėrguar, profet i Zotit. Fjalėn i dėrguar e gjejm edhe nė citatet tjera si p.sh. tek Gjoni 7:18 ku thotė: "Kush flet nga vetja e tij kėrkon lavdinė e vet, kurse ai qė kėrkon lavdinė e atij qė e ka dėrguar ėshtė i vėrtetė, dhe nė tė nuk ka padrejtėsi".
Pėrsėri tek Gjoni 8/29 thotė: "Dhe ai qė mė ka dėrguar ėshtė me mua; Ati s'mė ka lėnė vetėm, sepse bėj vazhdimisht gjėrat qė i pėlqejnė''.
Poashtu Jezusi tek Gjoni 8/42 thotė:"Atėherė Jezusi u tha atyre: ''Po tė ishte Perėndia Ati juaj, ju do tė mė donit, sepse kam dalė dhe kam ardhur nga Perėndia; nuk kam ardhur, pra, nga vetja ime, por ai mė ka dėrguar".
Kėto fragmente vėrtetojnė se Jezusi ėshtė Pejgamber i Zotit, dhe se ai predikoj mesazhin e Zotit drejtuar njerezve. Ai nuk erdhi nga vetja por ishte dėrguar nga Zoti. Kėto ishin disa nga citatet nė bibel tė cilėt vėrtetojnė, argumentojnė qė Jezusi ishte vetėm profet i dėrguar i Zotit e jo mė tepėr.
Jezusi pasi ringjalli tė vdekurin tė cilin e kishin bartur nė qytetin qė quhej Nain, tė pranishmit thanė:''Midis nesh doli njė profet i madh'' dhe: ''Perėndia e vizitoi popullin e vet''. (Lluka 7:16)
Tė pranishmit thanė: "Profet i madh", d.m.th. Profet i Zotit-i dėrguar, d.m.th. qė ėshtė njė sinjal i qartė se ai ėshtė i dėrguar i Zotit.
Kėto gjėra tė qarta a duhet tė qartėsohen edhe mė tepėr ? Ku janė ata qė dėshirojnė tė dijnė, tė dėgjojnė, tė lexojnė, ku janė ato qė dėshirojnė tė kuptojnė e tė udhėzohen ? KU ? Pėr atė qė dėshiron udhėzim, rruga ėshtė tepėr e qartė, ndėrsa ai qė dėshiron humnerėn, rrugėt janė tė qarta dhe tė shumta.
Pra duke analizuar citatet e lartpėrmendura si ato Kur’anore poashtu edhe Biblike tregojnė qartazi se Jezusi ka qenė i dėrguar i Zotit dhe profet i Tij.
Mė poshtė do tė tregojmė se Jezusi ishte i dėrguar veē te njė popull ashtu siē ishin Pejgamberėt e tjerė para tij. Jezusi ishte i dėrguar veē te populli hebre-ēifut, te populli i tij, kėtė gjė e argumenton Kur’ani poashtu edhe bibla.
Do ti referohemi sė pari citateve Kur’anore ku thotė:
“Dhe, tė dėrguar te bijtė e Israilit: unė kam ardhur nga Zoti juaj me argument, unė nga balta ju bėj diē si shpendi, i fryej atij dhe ai me lejen e All-llahut bėhet shpend, unė i sheroj tė verbėrit, tė sėmurit ne lėkurė, dhe unė me lejen e All-llahut ngjalli tė vdekurit: unė ju tregoj pėr atė qė e hani dhe pėr atė qė e depononi nė shtėpiat tuaja. Vertetė, kjo ėshtė fakt pėr ju nėse jeni besimtarė”. (Ali Imran: 49)
“Dhe, kur Isai, biri i Merjemes tha: “O beni israilė, unė jam i dėrguar i All-llahut te ju, jam vėrtetues i Tevratit qė ishte para meje dhe jam pėrgėzues pėr njė tė dėrguar qė do tė vijė pas meje, emri i tė cilit ėshtė Ahmed!” E kur ai u erdhi atyre me argumente tė qarta, ata thanė: “Kjo ėshtė magji e hapėt”. (Saff: 6)
“Ai (Isai) ka qenė vetėm njė rob, tė cilin e bėmė pejgamber dhe e bėmė shembull tė jashtėzakonshėm si pėrvojė pėr beni israilėt”. (Zuhruf: 59)
“Po kur Isai erdhi me argumente tha: “Erdha te ju me pejgamberllėk dhe erdha t’ju sqaroj atė pjesė qė e kundėrshtonit, pra kini frikė All-llahun dhe mė respektoni mua! S’ka dyshim, se All-llahu ėshtė Ai Zoti juaj, andajAtė adhuronie! Kjo ėshtė rrugė e drejtė!” (Ez-Zuhruf: 63-64)
Citatet Kur’anore tregojnė qartė se misioni i Jezusit dhe dėrgimi i tij ishte te populli i vet te Beni Israilėt gjė qė edhe vet bibla e tregon ku thotė:
Nė citatin Mateu 1/21 nė tė cilėn thuhet se engjėlli i tha Jozefit: "Dhe ajo do tė lindė njė djalė dhe ti do t'i vėsh emrin Jezus, sepse ai do tė shpėtojė popullin e tij nga mėkatet e tyre''.
Nga ky fragment kuptojmė se, te fjala e pėrmendur "popullin e tij", dihet qė populli i Jezusit ishin ēifutėt. Nė citatin nuk thuhet "do tė shpėtojė njerėzit" ose "tė shpėtojė botėn", por citati thotė: "do tė shpėtojė popullin e tij". Pse? Sepse Jezusi nuk erdh pėr tėrė njerėzimin por qe i dėrguar nga Zoti xh.sh. vetėm pėr ēifutėt, ashtu siē kanė qenė edhe tė dėrguarit para tij pėr njė popull.
Pas lindjes sė Jezusit, arritėn disa dijetarė nga lindja nė Jerusalem dhe pyetėn: ''Ku ėshtė mbreti i Judenjve, qė ka lindur?” (Mateu 2:2)
Pėrsėri nė Ungjillin e Mateut 2:6 thotė:"Dhe ti, Bethlehem, tokė nė Jude, nuk je aspak mė e parendėsishmja ndėr princat e Judesė, sepse nga ti do tė dalė njė udhėheqės, qė do tė kullotė popullin tim, Izraelin''.
Nga argumentet konkludojmė se Jezusi ishte profet-i dėrguar i ēifutėve, erdh ta shpėtojė popullin e vet nga rruga e shtrembėr, nga devijimi. Erdh qė ta udhėheq popullin e tij drejt tė vėrtetės dhe besimit nė njė Zot, dhe adhurimin ndaj njė Perėndie.
Tek Mateu 7/6 thuhet:"Mos u jepni qenve ē'ėshtė e shenjtė dhe mos i hidhni margaritarėt tuaj para derrave, qė tė mos i shkelin me kėmbė dhe tė kthehen kundėr jush dhe t'ju shqyejnė".
Jezusi kėtu i urdhėron dhe porositė nxėnėsit e vet qė thirrjen atyre tė mos ua predikojnė derrave. Nė traditėn ēifute derrat janė njerėz tė etniteteve jo ēifute. Ky fragment vėrteton se Jezusi pėrkufizoi misionin e tij vetėm pėr bijt e izraelit.
Kur Jezusi i dėrgoi dymbėlljetė apostujt e tij, ato i porositi duke thėnė:"Kėta janė tė dymbėdhjetėt qė Jezusi i dėrgoi mbasi u dha kėto urdhėra: ''Mos shkoni ndėr paganė dhe mos hyni nė asnjė qytet tė Samaritanėve, por shkoni mė mirė te delet e humbura tė shtėpisė sė Izraelit". (Mateu 10:5-6)
Jezusi ua ndaloi apostujve qė njerėzit joēifut qė tė mos i thėrrasin nė fe, as fqinjėt e tyre, samarianėt. Misioni i tij ishte i pėrkufizuar apostafat pėr delet e humbura tė shtėpisė sė Izraelit.
Nė Mateu 15/24 thuhet:''Unė nuk jam dėrguar gjetiu, pėrveē te delet e humbura tė shtėpisė sė Izraelit''.
Nė krahinat e Tirit e Sidonit, njė grua nga Kananeja qė kishte ardhur, filloi tė thėrras e tė bėrtasė: "O Zot bir i Davidit! Vajza ime ėshtė tmerrėsisht e pushtuar nga njė Demon!" Jezusi iu pėrgjigjė: "Unė jam i dėrguar vetėm te delet e humbura tė shtėpisė sė Izraelit". Jezusi pse refuzoi shėrimin e bijės sė gruas nga Kananeja, sepse ai siē theksoi ėshtė i dėrguar vetėm pėr popullin e Izraelit, i dėrguar vetė pėr delet e humbura tė Izraelit d.m.th. profet i Zotit pėr popullin ēifutė.
Nė citatin tek ungjilli i Llukės 2/32 thuhet:"dritėn pėr tė ndriēuar kombet dhe lavdinė e popullit tėnd, Izraelit''.
Vet citatėt e lartpėrmendur tregoj pėrgjigjen se Jezusi ka qenė i dėrguar veē pėr njė popull, te Beni Israilėt.
Lluka tregon se si Jezusi iu drejtua njė turme tė popullit ēifut me fjalėt:"Sepse, ashtu si Jona qe njė shenjė pėr Ninivasit, kėshtu edhe Biri i njeriut do tė jetė njė shenjė pėr kėtė brez". (Lluka 11:30)
Fragmenti vėrteton se Jezusi ėshtė i dėrguar i veēant pėr njė vend.
Jona (Junusi a.s.) sipas fragmentit, ishte pejgamber pėr banorėt e Ninovės, poashtu Jezusi ishte shenjė pėr kėtė brezni. Fjala "pėr kėtė brez", nėnkuptohet pėr vendodhjen e brezit nė kohėn e ekzistimit, d.m.th. Jezusi ishte pėr bijt e Izraelit, vetėm pėr atė brez (pėr popullin e caktuar dhe vend tė caktuar).
Fragmenti tek Lluka 13/33-34, kur ēifutėt kėrkuan nga Jezusi ta lėshojė Jeruzalemin, atėher Jezusi u tha:"Por sot, nesėr e pasnesėr mė duhet tė ec, sepse nuk mundet qė njė profet tė vdesė jashtė Jeruzalemit. Jeruzalem, Jeruzalem, qė i vret profetet dhe i vret me gurė ata qė tė janė dėrguar! Sa herė desha t'i mbledh bijtė e tu sikurse klloēka i mbledh nėn krahė zogjtė e vet, por ju nuk deshėt!".
Jezusi tregoi se ėshtė pejgamber dhe se nuk do ta lėshojė Jeruzalemin dhe banorėt e Jeruzalemit, ēifutėt i cilėsoi si vrasės pejgamberėsh. Poashtu argumenti vėrteton se Jezusi ėshtė i dėrguar enkas pėr Izraelitėt.
"Dhe ti, Bethlehem, tokė nė Jude, nuk je aspak mė e parendėsishmja ndėr princat e Judesė, sepse nga ti do tė dalė njė udhėheqės, qė do tė kullotė popullin tim, Izraelin" (Mateu 2:6)
Kėto ishin disa citate-fragmente nga bibla tė cilėt lajmėronin Jezusin si profet i ēifutėve, pėrpos kėtyre citateve qė ceka ka edhe shumė fragmente tė tjerė nga bibla nė tėrėsi qė tregojnė se Jezusi ėshtė profet i Zotit dėrguar popullit tė Izraelit, ēifutėve.

Pra si pėrfundim Jezusi ishte njė nyje nė zinxhirin e gjatė tė profetėve dhe tė dėrguarve qė Zoti i dėrgoi nė shoqėri dhe nė kombe tė ndryshme sa herė qė ata kishin nevojė pėr njė udhėheqje apo devijonin nga mėsimet e Zotit. Jezusi a.s. u pėrgadit nga Zoti nė mėnyrė tė veēantė pėr tu dėrguar tek hebrenjėt qė kishin devijuar nga mėsimet e Moisiut dhe tė dėrguarve tė tjerė.
Pėr fund le tė mbetet fjala e Allahut xh.sh. ku thotė nė Kur’anin Famėlartė:
“O ithtarėt e librit(krishteret-jehudit), pėrse, duke qenė se ju e dini tė vertetėn e ngatėrroni me gėnjeshtėn dhe fshihni realitetin”? (Ali Imran: 71)