ISHP: Higjiena në shkolla, kushte shumë të këqija

[Altin111]

Ndriçim i pamjaftueshëm për fëmijët, lagështirë dhe myk në klasat ku bëhet mësim

Kur specialistët e shëndetit publik kryenin inspektime në disa nga ambientet shkollore në Lagjen 10 në Tiranë, me qindra baktere "mësonin" bashkë me nxënësit e shkollave. Nëse do të flasim për kushtet sanitare në ambientet ku mësojnë fëmijët shqiptarë, ato do të kishin emërtimin: "Kushte shumë të këqija".

Edhe pse në banjat e shkollave shkohet vetëm në rastet emergjente, për këto nuk e kanë fajin as sanitaret e as kultura e nxënësve, po uji, i cili ndërpritet dhe nuk rrjedh fare në rubinetet e shkollave gjatë kohës kur zhvillohet mësim. Për herë të parë në vendin tonë, në fillim të vitit 2007, nisi një studim për mjedisin dhe ambientet ku jetojnë një pjesë e popullatës në Lagjen 10 në kryeqytet. Aktualisht kjo lagje përfshin zonën 3 dhe 4 të njësisë bashkiake të Tiranës. Edhe pse ka kaluar një vit, raporti është ende në fazat e studimit, ndërsa kanë dalë të dhënat paraprake.

Problemet

Grupi i punës, i cili është kujdesur për ecurinë e studimit, në bazë të rekomandimeve të OBSH-së ka dhënë disa nga përfundimet e para lidhur me kushtet në të cilat mësojnë nxënësit në kryeqytet. Duke u nxitur nga parametrat që garantojnë një rritje të shëndetshme të brezit të ardhshëm, specialistët e ISHP-së kanë konstatuar se në shkollat ku janë kryer analizat, rezulton se ka një listë problemesh. Më e rëndësishmja mes tyre janë kushtet higjieno-sanitare. "Furnizimi i ndërprerë me ujë të pijshëm në 40 për qind të objekteve; kushte shumë të këqija të mjediseve sanitare (WC) në 53 për qind të objekteve", thuhet në studim.

"Kanë dalë disa nga rezultatet e para të raportit e janë ende në fazë përpunimi një pjesë e të dhënave, ndërsa presim ende informacione të tjera për të plotësuar raportin", sqaroi përgjegjësi kryesor i këtij studimi, Arben Luzati, specialist i ISHP-së. Sipas tij, ky studim është i pari në llojin e tij. Ka nisur në vitin 2007 dhe pritet të përfundojë në 2008-ën.

Duke vazhduar më tej me referencat e raportit, disa probleme të tjera me të cilat ndeshen nxënësit dhe mësuesit çdo ditë janë zhurmat, lagështira dhe myku në klasë, ndriçimi i përftuar, ngrohja, mungesa e sipërfaqeve të gjelbra. Por jo vetëm kaq, studimi thotë se rreth 60 për qind të klasave paraqesin kontaminim mikrobik të ajrit. Kjo do të thotë se nxënësit që mësojnë në këto ambiente janë të predispozuar për të pasur probleme të aparatit të frymëmarrjes, apo probleme me alergjinë. Një tjetër problem me shkollat është edhe trafiku i rënduar dhe shumë i rënduar pranë këtyre ndërtesave.

Raporti

Studimi i ndërmarrë për herë të parë nga Instituti i Shëndetit Publik është "Menaxhimi i kushteve higjieno-sanitare të mjediseve të brendshme në institucionet e arsimit shkollor në rrethin e Tiranës". Studimi është realizuar në Lagjen 10 të kryeqytetit, ku u morën në analizë të gjitha shkollat e kësaj lagjeje. Ai është mbështetur në 3 faza, në pranverë, vjeshtë dhe dimër. Numri i nxënësve të përfshirë në studim arrin 150. Qëllimi i këtij studimi është vlerësimi i situatës higjieno-sanitare të mjediseve të brendshme të ndërtesës, nëpërmjet një monitorimi korrekt të indikatorëve themelorë për arritjen dhe formulimin e rekomandimeve që synojnë sigurimin e një mjedisi të brendshëm të përshtatshëm për mirërritjen dhe mirinformimin e brezit që i përket të ardhmes.





Nga analizimi i të dhënave të përftuara gjatë fazës së parë, në stinën e pranverës situata paraqitet:


Mungesë të sipërfaqeve të gjelbëruara në oborrin e shkollës në 68 për qind të rasteve; mungesë të sistemit ngrohës në 23 për qind të klasave


Më shumë se 72 për qind e klasave, me nivel zhurme brenda në sasinë mbi 45 Db, ndërsa vlera e lejuar është (35 dB)


83 për qind e klasave, me nivel ndriçimi natyral më pak se 1 mijë lux (norma e lejuar, më e madhe se 1500 lux)


Densiteti i trafikut është shumë i rënduar në afërsi të shkollave në më shumë se 40 për qind të rasteve të numrit të klasave dhe i rënduar në 23 për qind të rasteve


Shpejtësia e lëvizjes së ajrit mbi 0.4 m/s në 13 për qind të klasave




Problemet më të rënda


Furnizimi i ndërprerë me ujë të pijshëm, në 40 për qind të objekteve. Kushte shumë të këqija të mjediseve sanitare (WC) në 53 për qind të objekteve


61 për qind e klasave paraqesin kontaminim mikrobik të ajrit (mikroflora e përgjithshme)


Në 69 për qind të klasave është gjetur zhvillim i mykut


Lagështira relative, mbi 60 për qind të vlerave të rekomanduara nga OBSH në 43 për qind të klasave


73 për qind e klasave, me nivel ndriçimi natyral më pak se 1 mijë lux


Fëmijët, probleme me shikimin

për "faj" të ndriçimit



Fëmijët shqiptarë, që kur janë "të njomë", kanë probleme me shikimin. Kjo për faj të ndriçimit të dobët në shkolla. Një studim i një viti më parë i specialistëve të shëndetit publik ka vërtetuar se rreth 20 për qind e fëmijëve kanë probleme me mprehtësinë e shikimit për "faj" të mungesës së ndriçimit natyral apo artificial. "Një ndër problemet e rëndësishme të shëndetit publik përbën edhe çrregullimet pamore kryesisht të moshës shkollore", thonë specialistët. Nga të dhënat, këto probleme prekin nga 5 deri në 10 për qind fëmijë të kësaj moshe. Në studimin e matjes së ndriçimit në shkolla janë testuar 506 fëmijë nga grupmosha 6 deri në 14 vjeç. Në studim u përfshinë 13 shkolla në 5 qytete të vendit. Testimi është bërë sipas skemave të rekomanduara nga Organizata Botërore e Shëndetësisë. Për vlerësimin e mprehtësisë së pamjes u përdor tabela me shkronjën U, e vendosur në 3 kilometra distancë. Përfundimet e studimit tregojnë se rreth 20 për qind e fëmijëve rezultuan të ishin me mprehtësi të ulët të shikimit. Nga ana tjetër, nga mosha 6 deri në 14 vjeç, nga 5 deri në 10 për qind e fëmijëve kanë probleme me shikimin, si pasojë e ndriçimit të dobët në shkolla. Sipas mjekëve okulistë, fëmijët duhet të kenë dritë të mjaftueshme për të lexuar, sepse në të kundërt ata rrezikojnë të dëmtojnë shikimin.