Jeremiq: Më 17 shkurt, situata në Kosovë mund të destabilizohet

[Kliton]

Shtypi i Dites Nga Kosova



Shefi i diplomacisë serbe, Vuk Jeremiq
Shefi i diplomacisë serbe, Vuk Jeremiq ka deklaruar se Serbia ka problem serioz në marrëdhënie diplomatike me SHBA-të, për shkak të sponsorimit të tyre ndaj pavarësisë së Kosovës, mirëpo ka thënë se përkundër kësaj, duhet gjetur një mënyrë për bashkëpunim më të mirë me administratën amerikane.

Jeremiq ka thënë se ardhja e administratës së re të Barack Obamës nuk nënkupton kurrfarë ndryshimi drastik të politikës së Washingtonit ndaj Ballkanit.

Ai ka tërhequr vërejtjen se, “më 17 shkurt, në njëvjetorin e pavarësisë së Kosovës, nuk përjashtohet mundësia e destabilizimit të situatës në Kosovë”.

Jeremiq po ashtu ka thënë se pushteti serb së shpejti do të nisë t’ia përkujtojë opinionit botëror 17 marsin e vitit 2004, kur në Kosovë – sipas tij – “është ushtruar dhunë brutale ndaj serbëve”. “Nuk do të lejojmë të harrohet ky përvjetor, dhe çdoherë do ta rikujtojmë këtë datë tragjike, edhe në Këshill të Sigurimit, edhe në UNESCO, por edhe në mediat më të fuqishme botërore”, ka thënë Jeremiq


Burimi:Telegraf

[Kliton]

Jelko Kacin.

Jelko Kacin, anëtar i Parlamentit Evropian dhe raportues i këtij organizmi për Serbinë, në një intervistë për BBC-në ka thënë se me ndarjen e Kosovës do të humbnin vetë serbët kosovarë. Sipas tij rruga e duhur për Kosovën është që ajo të zhvillohet dhe të bëhet pjesë e barabartë e Bashkimit Evropian. Kjo, sipas tij, gjithsesi do të ndodhë gjatë jetës së tij.

I pyetur rreth vlerësimeve të disa vëzhguesve, kryesisht të jashtëm, të cilët thonë se Kosova do të mund të ndahet, Kacin ka thënë: “Unë nuk jam vizionar për të parashikuar se çfarë do të ndodhë në të ardhmen, por kjo para së gjithash do të nënkuptonte që serbët në Kosovë sërish të ndahen dhe gjithë kjo do të ishte në dëm të serbëve në Kosovë. Mendoj se kjo nuk është mënyrë e drejtë e të menduarit”.

Mendim i drejtë – sipas Kacinit - është krijimi i mirëbesimit dhe bashkëpunimit të ndërsjellë, i krijimit të mundësive që autoritetet kosovare të zhvillojnë të gjitha kapacitetet e tyre, që administrata të aftësohet ashtu që në të të ketë vend edhe për pjesëtarët e pakicave kombëtare, para së gjithash serbë, të zhvillohet në atë masë që në fund t'i mundësojë edhe Kosovës të bëhet pjesë përbërëse, e barabartë e Bashkimit Evropian, me komisioner të vetin dhe me shtatë përfaqësues në Parlamentin Evropian, sa ka sot edhe Sllovenia.

Ndërkaq në pyetjen nëse mendon se kjo do të jetë e realizueshme së shpejti, Kacin është shprehur: “Gjithsesi se kjo do të ndodhë gjatë jetës sime!”

Lidhur me marrëdhëniet mes Prishtinës dhe Beogradit, Kacin ka vlerësuar se shtrirja e EULEX-it në tërë territorin e Kosovës jep shenja se edhe në të ardhmen mund të presim shumëçka pozitive. “Nëse në cilëndo anë do të ketë zgjedhje, kjo në njëfarë mënyre do të ndikojë që punët të shkojnë më ngadalë. Nëse situata në Kosovë dhe Serbi është e qëndrueshme, unë mendoj se mund të gjendet zgjidhje në favor të njerëzve që jetojnë atje dhe që dëshirojnë të bashkëpunojnë”, ka thënë ai.


Burimi:Telegraf

[Kliton]

Presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Barack Obama

Presidenti i Republikës së Kosovës, Fatmir Sejdiu, ka marrë një letër falënderimi nga presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Barack Obama, i cili shpreh vlerësimin e tij për mesazhin e urimit që i kishte dërguar presidenti Sejdiu me rastin e zgjedhjes së Obamës president i ShBA-ve.

“Ju falënderoj për urimin tuaj me rastin e zgjedhjes sime president i Shteteve të Bashkuara. E vlerësoj shumë mesazhin tuaj domethënës”, thuhet në letrën e falënderimit të presidentit Obama.

“Unë jam i bindur se ne mund të punojmë së bashku në frymën e paqes dhe të miqësisë për të ndërtuar një botë më të sigurt gjatë katër vjetëve të ardhshëm. Mirëpres të punoj me ju në këtë përpjekje dhe për të promovuar marrëdhënie të mira në mes dy vendeve tona”, përfundon letra e presidentit amerikan, Barack Obama.

Burimi:Telegraf

[Kliton]

Ministri i Brendshëm, Zenun Pajaziti

Masa të shtuara të sigurisë do të ketë në shënimin e përvjetorit të parë të pavarësisë së Kosovës. Ministri i Brendshëm, Zenun Pajaziti, ka takuar të mërkurën krerët e Policisë për ta bërë gati planin e sigurisë.

Gjendja e përgjithshme e sigurisë në prag të përvjetorit vlerësohet e qetë, por kujdes të veçantë do t’i kushtohet veriut.

Ministri Pajaziti ka thënë se nuk do të lejohet djegia e pikave kufitare, siç kanë paralajmëruar elementë ekstremistë në veri.

Edhe krerët më të lartë të shtetit e kanë ftuar komunitetin serb, sidomos në veri, që të përmbahet duke mos kërcënuar për destabilizimin e situatës.

Presidenti Sejdiu thotë se po të pyeteshin serbët e veriut, do të digjej krejt Kosova.

Reagimet e Prishtinës vijnë pas kërcënimit të njërit prej elementeve të të ashtuquajturit Këshilli Nacional Serb, Milan Ivanoviq, se serbët do të djegin sërish pikat kufitare në veri.


Serbia po dëmton serbët e Kosovës dhe stabilitetin në rajon


Drejtoresha e Fondit për të Drejtën Humanitare, Natasha Kandiq

Me politikën e saj të jashtme mjaft agresive Serbia po i bënë dëm të madh në radhë të parë serbëve të Kosovës por edhe stabilitetit në rajon, ka deklaruar në një intervistë për Radio Kosovën drejtoresha e Fondit për të Drejtën Humanitare, Natasha Kandiq.
Ndërkaq që sa i përket Prishtinës zyrtare Kandiq vlerëson se zëri i Prishtinës për integrimin e serbëve nuk është aq i fortë dhe i prerë në mënyrë që shumica të kuptojë se serbët seriozisht kanë nevojë për mbështetjen e tyre.

Pa marrë parasysh se çka flasin serbët e Kosovës ata duhet kuptuar sepse kanë një presion tepër të fuqishëm nga Beogradi. Pa marrë parasysh se çka ata flasin, Kosova ka një përparësi të madhe krahasuar me Kroacinë sepse serbët fundja janë aty, kanë mbetur në vatrat e tyre dhe kjo falë institucioneve të Kosovës.

“Sipas mendimit tim institucionet e Kosovës kanë arsye të madhe që ta thonë këtë fakt, por edhe që ta ruajnë atë që është e mirë dhe ta avancojnë të tregojnë para botës se në shoqërinë kosovare edhe pse e varfër ka vend për të gjitha pakicat, sidomos për serbët të cilët nuk duhet harruar se janë ekspozuar një presioni të madh nga Beogradi”, tha Kandiq


Burimi;Telegraf

[Kliton]

Boris Tadiç
Presidenti i Serbisë, Boris Tadiç ka hedhur poshtë akuzat e Kryeministrit Hashim Thaçi se Serbia aktualisht po udhëheq politikë të viteve të 90-ta dhe se po nxitë armiqësi ndërmjet serbëve dhe shqiptarëve, duke theksuar se "kjo nuk është e saktë".

"Serbia, në asnjë mënyrë nuk dëshiron ta ndalë procesin e përfshirjes së Kosovës në disa insntitucione ndërkombëtare financiare, sepse ne në bisedimet për statusin kemi propozuar zgjidhje të këtillë", ka thënë dje Boris Tadiç, në një konferencë për gazetarët, pas takimit që zhvilloi me komisionerin e Bashkimit Evropian për zgjerim Oli Rehn.

Tadiç theksoi vendosmërinë e e qeverisë së tij për të përmirësuar stabilitetin ekonomik dhe shoqëror në Kosovë dhe për ta ndihmuar të marrë pjesë në tregtinë rajonale.

Agjencitë e lajmeve njoftojnë se Tadiç po i referohejkërkesës së Kosovës për t’u anëtarësuar në Fondin Monetar Ndërkombëtar dhe Bankën Botërore.

[Kliton]

Është sigurisht e pamundur që përmes një shkrimi të shkurtër si ky të behët një rekapitullim i një trajektoreje të veçantë historike që kaloi Kosova në e dhjetëvjetëshin e fundit 1999-2009.

Fundi i shekullit të kaluar dhe decenia e parë e këtij shekulli s’ka dyshim se në memorien kolektive të kombit shqiptar është shënuar si epokë e artë. Në radhë të parë sepse ajo shënon fundin e golgotës shqiptare që pikënisje kishte fillimin e shekullit të kaluar dhe fillimin e një epoke të re të paqes dhe progresit brenda botës së vogël të këtij kombi të lashtë ballkanik.

Nuk duhet edhe shumë sens analizues për të kuptuar mbi çfarë rrethanash të reja të krijuara në fund të shekullit filloi kapitulli përmbyllës dhe përfundoi me sukses drama shqiptare në Ballkan. Ajo, para së gjithash, rezulton të jetë produkt ose pasojë e procesit të njohur të transicionit të fillimit të nëntëdhjetave dhe të fundit të komunizmit në Evropë.

Studiuesit e çështjes shqiptare mbase e kanë njohur, por opinioni laik ka pyetur ndonjëherë çfarë lidhje ka komunizmi me shqiptaret? Përgjigja është se komunizmi është sinonimi i së keqes dhe fatkeqësisë së shqiptarëve në përgjithësi dhe kosovarëve në veçanti. Komunizmi në Evropë, mbase dhe me gjerë, identifikohet me Bashkimin Sovjetik. Politika e jashtme e BS ishte po aq, në mos më shumë, ekspansioniste dhe pansllaviste se politika cariste e Romanovëve. Rrjedhimisht, një politikë e tillë e dominimit gjeopolitik, në vitet e luftës së ftohtë, sidomos, ka determinuar një rend të tillë botëror bipolar, duke privuar çfarëdo përpjekje të shqiptarëve për të korrigjuar padrejtësitë historike, që u kishin shkaktuar shtete me te fuqishme fqinje në rajon.

Asnjëherë, në një konstelacion të tillë bipolar, edhe pse u benë përpjekje të vazhdueshme, nga shqiptarët disident, nuk arriti të shtrohet për zgjidhje çështja shqiptare në Jugosllavi. Në anën tjetër edhe Shqipëria zyrtare, jo krejtësisht për shkak të sistemit komunist, por më shumë për shkak të raportit të forcave, nuk arriti të hap ndonjëherë çështjen e pazgjidhur shqiptare që tani në fund të shekullit, po identifikohej shpeshherë në terminologjinë politike si Çështja e Kosovës.

Pikërisht fundi i komunizmit, renia e Murit të Berlinit dhe fillimi i shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik krijuan perspektiven e dekompozimit të krijesës tjetër shtetërore komuniste Jugosllavisë Federative e Titos. Kjo hapi shtegun për të ri dalë, pas shumë kohe, çështja e Kosovës.

Përsëri trajektorja e evulimit të çështjes së Kosovës, është shumë specifike. Kosova nuk e përjetoi procesin e demokratizimit si vendet tjera të EU Lindore dhe republikat jugosllave. Edhe për një dhjetë vjeçar ajo ju nënshtrua politikes ri okupuese serbe. Qe këtej ajo u syrgjynos dhe terrorizua mjaftë, por kësaj here dramës i dukej fundi, sepse ne Ballkan, pas Dejtonit, në lojë ishin futur akterë të rinj politik dhe ushtarak, të cilët kishin ndryshuar rrënjësisht konstelacionin tradicional gjeopolitik.

Në rrethana të një rendi të ri unipolar u kryen edhe disa revidime që akoma nuk ishin kryer dhe sidomos në Evropën jug-lindore, u zhvendosën kufijtë ideologjik që i kishte ngritur Lufta e Ftohtë. Vende të ish bllokut socialist tani u bënë pjesë e strukturave evropiane dhe euroatlantike.

Në këto lëvizje globale përpjekjet e faktorit vendor nuk munguan. Kosova dhe qytetarët e saj të komunitetit shumicë, shqiptarët, e kompletuan lëvizjen e tyre, varësisht nga rrethanat, fillimisht si lëvizje të joviolencës, që ndihmoi ndërkombëtarizimin e problemit të pazgjidhur, e pastaj edhe të rezistencës së armatosur, që e vitalizoi përpjekjen për çlirim dhe shtetësi.

Dhe në fund, për ne të gjithë i njohur, epilogu ishte pozitiv. Me luftën çlirimtare dhe ndërhyrjen e NATO-së Kosova u çlirua. Ushtritë sunduese u tërhoqën, kufijtë u siguruan. Paça dhe liria u garantua.

Ky prelud kaq i veçantë dhe i suksesshëm i çështjes së Kosovës, nuk guxon të shihet ndryshe veçse episodi i fundit i një lëvizje të gjatë për liri dhe shtet të shqiptarëve jashtë Shqipërisë londineze, lëvizje që kishte nisur që në vitin 1913.

Këtu secila periudhë i ka dëshmorët, heronjtë, të persekutuari dhe meritorët për lirinë që u arrit. Kjo ndoshta duhet të jetë aksioma e parë e një leksioni nga historia e Kosovës, për të gjithë ne që i mbijetuam luftërat dhe e shijuam lirinë.

T’i kthehemi tani më nje vështrim retrospektiv dhjetëvjetëshit në liri. Fjalia e parë që e dëgjon, ndonjëherë edhe në formën e rrahjes së gjoksit, është se për më pak se dhjete vite Kosova u shpallë e pavarur. Dhe kjo sikur konsiderohet si kulmi i suksesit të mundshëm. Por, nëse bëjmë një analizë më kritike, a është ky kriteri absolut matës i progresit, përgjigja kam përshtypjen se është jo. Në radhë të parë, mënyra si u shpallë shteti, qëndrueshmëria e këtij shteti, shkalla e sovranitetit të shtetit mbi territorin, numri i njohjeve të shtetit të ri dhe vetëqëndrueshmëria ekonomike e diskutueshme na shtyjnë të mendojmë seriozisht se a e kemi bërë më të mirën në shfrytëzimin e rrethanave të krijuara.

Diku në literaturën e shkencave politike e kam lexuar një autor amerikan, Simon Chesterman, i cili duke ju referuar shembullit të Mozambikut, Afrikës së Jugut dhe Tibetit, thoshte “edhe brenda një protektorati të Kombeve të Bashkuara mund të bëhet qeverisje kombëtare, sepse protektorati gjithmonë e krijon një rrethanë të favorshme të sigurisë ushtarake, e cila duhet shfrytëzuar”. Nëse gjerat i shohim me syrin racional politikë bërësit shqiptar nuk e kanë shfrytëzuar atë rrethanë të favorshme që brenda protektoratit të bëjnë qeverisje kombëtare.

Sikur kosovarët të arrinin të krijonin institucione të qëndrueshme, të kultivonin një ndjenjë të përgjegjësisë individuale, një kulturë të respektimit të ligjit dhe institucionit, kam përshtypjen se dhe shpallja pavarësisë do të vinte më herët dhe mbi të gjitha ajo do të ishte vetëm legalizim i shtetit funksional që do te mund të ekzistonte de fakto.

Për fat të keq prova e dhënë nga vendorët në drejtimin e institucioneve gjatë bashkëqeverisjes më ndërkombëtarët nuk ishte në nivelin mbresëlënës, që do të ngushtonte hapësirën dhe pakësonte në maksimum nevojën për qeverisje ndërkombëtare.

Pa zgjatur më shumë këtë analizë, janë disa gjera që ekskluzivisht vareshin nga ne dhe që nuk u bene, apo u benë siç nuk duhet. Logjika e vjetër e perceptimit të shtetit dhe qeverisjes, po thuaj pa dallim të të gjithë ata që erdhën në krye të institucioneve (mbase dhe ne të tjerët që nuk e patëm këtë rast) dëshmuan një perceptim shumë të gabuar për shtetin si diçka të huaj, të cilin nëse të jepet rasti duhet vjedhur, mashtruar, keqpërdorur dhe abuzuar.

Ndryshe nuk mund të shpjegohet shkalla e lartë krimit të organizuar, korrupsionit, nepotizmit dhe dukurive si këto që hodhën shtat në këto vite të lirisë. Nuk u dha shembull i mirë edhe në atë që do të quhej menaxhim i interesit nacional të Kosovës. Duke qene se bota i kishte vu Kosovës parakushtin për shtetësinë politikat e trajtimit të komunitetit serb para se gjithash, institucionet vendore asnjëherë nuk gjeten formulën e integrimit të plotë të këtij komuniteti dhe të krijimit të perspektives që këta të shikojnë më shumë nga Prishtina se sa nga Beogradi.

Pamundësia e evitimit të marsit 2004, pavarësisht shkaktarët e vërtetë, ishte edhe një dështim tjetër, që i vuri në pozita mbrojtëse palën kosovare në bisedimet që do të pasojnë. Ishte ndërhyrja e një diplomacie mike që në këto momente e shpëtoi Kosovën nga pasojat fatale të këtij dështimi.(Kujto planin e Grossman-it).

Dhe në fund ku arriti Kosova për një vit pavarësi? Pa dashur që për asnjë moment të mohoj asnjë nga të arriturat që janë evidente dhe që preken, (nga natyra nuk jam dhe nga te tjerët nuk njihem si nihilist, e as pesimist), dua të fokusohen në atë që nuk është bërë për këtë vit e që po të behej Kosova do të ishte pa diskutim në një pozicion më të mirë, si shtet. Qe të jem shumë realist ndoshta në rrethanat në të cilat është shpallur pavarësisë e Kosovës dhe procesi shumë kompleks për legjitimimin e statusit të ri që e ka përcjell dhe po e përcjellë Kosovën ka kushtëzuar këtë shkallë të limituar të progresit.

Por shqetësimi im ndoshta nuk lidhet më atë pse s’është bërë më tepër, sa për atë se kjo që është bërë, a është më tepër rezultat i një përkujdesje të shtuar të faktorit ndërkombëtar për të paraqitur Kosovën si storie të suksesshme të tij para kundërshtarëve të pavarësisë, a është po ashtu më tepër rezultat i inercionit dhe mobilizimit të opinionit të brendshëm për të ndihmuar procesin, apo është rezultat i punës dhe i përkushtimit të institucioneve. Dhe ndoshta në tërë këtë ajo që do të ishte esenciale a janë këto të arritura aq përmbajtjesore dhe të qëndrueshme sa prezantohen në opinion.

Nëse, pashmangshëm në fund të kësaj analize duhet të jap një opinion timin, ai nuk do të ishte shumë afirmativ. Kosova ka bërë pak lëvizje përmbajtjesore në funksion të forcimit të shtetit si në planin e brendshëm, si në atë ndërkombëtar. Institucionet kanë arritur të adresojnë numër të vogël të problemeve sfiduese për qëndrueshmërinë e shtetit, si funksionimi i shtetit ligjor, lufta kundër korrupsionit, mungojnë hapa të vegjël, por konkret në zbutjen e varfërisë në rritje, integrimi i minoritetit serb, privatizimi i bazuar në interesat e shtetit të Kosovës, prezantimi më afirmativ i Kosovës në arenën ndërkombëtare përmes një diplomacie shumë më aktive, një ofensivë shumë më dinamike lobuese që do të neutralizonte efektet antipavarsi të diplomacisë serbe, pjesëmarrje në më shumë forume ndërkombëtare dhe organizimi i konferencave ndërkombëtare në Kosovë.

Ajo që duhet kërkuar më së shumti nga politikbërësit, në radhë të parë ata në pushtet,por edhe për ata në opozitë, nëse vijnë në pushtet, është që të shkëputen nga logjika e vjetër e perceptimit të shtetit, si diçka të huaj.

[Kliton]

James Dobbins,
Mbështetja amerikane për Kosovën do të vazhdojë dhe nuk do të ketë asnjë ndryshim në kah të kundërt – përkundër faktit se SHBA-të janë të angazhuara në dy luftëra, si dhe ndeshen me krizën më të rëndë financiare në dekada – ka vlerësuar analisti James Dobbins, drejtor i Qendrës për Sigurimin Ndërkombëtar dhe Politikat e Mbrojtjes në korporatën RAND.

Në një intervistë për Zërin e Amerikës, Dobbins ka thënë se administrata demokrate, ka një ndjenjë përgjegjësie dhe paternaliteti për Ballkanin në përgjithësi dhe Kosovën në veçanti, pasi ka qenë edhe një nga përparësitë e politikës së jashtme të administratës Clinton dhe të vetë zonjës Clinton, tani sekretare e Shtetit.

“Mendoj se interesi dhe angazhimi në Ballkan do të vazhdojë, por për fat të mirë ky nuk është një rajon në krizë. Do të shikojmë në përgjithësi një vazhdimësi të politikës së presidentit Bush, ndoshta pak më shumë vëmendje, duke patur parasysh historinë e Partisë Demokrate me Ballkanin dhe përvojën e administratës Clinton”, tha ai.

Por në përgjithësi – sipas Dobbinsit – administrata Bush ndoqi politikën e administratës Clinton në Ballkan, ajo nuk devijoi prej saj siç bëri në rajone të tjera të botës. “Prandaj, mendoj se në Kosovë si dhe në gjithë rajonin do të ruhet vazhdimësia në politikën e jashtme të Shteteve të Bashkuara”.

Në përgjithësi Dobbins e shikon pozitivisht ecurinë e zhvillimeve në Kosovë pas shpalljes së pavarësisë më 17 shkurt 2008 dhe vlerëson udhëheqjen e vendit për përpjekjet, vendosmërinë dhe maturinë e saj në trajtimin e problemeve komplekse që ndesh shteti i ri i Kosovës.

“Për sa kohë që situata të jetë e qetë dhe qeveria e Kosovës të vazhdojë të bëjë përpjekje të sinqerta për zgjidhjen e këtyre problemeve, mendoj se komuniteti ndërkombëtar do t’ia njohë këto merita dhe mbështetja për të do të shtohet dhe eventualisht më shumë vende do ta njohin Kosovën”, ka vlerësuar ndër të tjera Dobbins.