Njė katastrofė kozmike gjigande, mė e madhja dhe me dhunshmja qė ka ndodhur ndonjėherė nė hapėsirė ka ndodhur 12 miliardė vite drite larg.
Prova ka qėnė rėnia e njė rreze tė fuqishmeje gama nė syrin e njė prej satelitėve tė Nasa i quajtur Fermi. Detajet u treguan nė revistėn amerikane Shekenca. Fakti qė ka ndodhur 12 miliardė vite mė parė nuk rezulton se ngjarja nuk do tė mėsohej kurrė. Rrezja i kap tani, pasi ishte fuqia e saj e madhe qė nuk lejoi kalimin e satelitit tė pėrshkonte rrugėn qė ndan vendin e oigjinės, njė galaktikė rreth 12 miliardė vite dritė larg. Llampa e baterizuar GRB 080916C ėshtė kapur nė 16 shtatorin e vitit tė shkuar dhe pas njė xhiro dy javore zbulimi ishte mėse i qartė dhe pėrfundimtar, shprehet Patrizia Caraveo, pėrgjegjėsee e eksperimentit. Fuqia e radioaktivitetit u shkaktua nga shkatėrrimi i njė ylli qė mendohet se ka qėnė 5 herė mė i madh se dielli jonė. Pikėisht nga kaosi dhe kolapsi qė u shkaktua, rrodhi energjia, ndėrkohė qė ylli transformohej nė njė vrimė tė zezė.
Problemi i vetėm nuk ėshtė fakti qė kėto rreze janė tė fuqishme, ndėr mė tė fuqishmet qė qielli ofron, por nė xhiron e pak sekondave Rrezet Gamma Ray Burst clirojnė aq shumė energji sa dielli i galaktikės sonė nė gjithė jetėn e tij nuk ka cliruar ndonjėherė. Kėrkimet pėr tė shpjeguar fenomenin vazhdojnė. Ato janė intensifikuar nga pala italiane dhe ajo amerikane qe premtojne shume surpriza.
(burimi/BalkanWeb)