Mė tepėr bjondė apo brunė? Nė cilin grup kategorizohen shqiptarėt?
Nėse do tė bėjmė kėrkime mbi njė nga tiparet e jashtme tė njė grupi shoqėror siē ėshtė ngjyra e flokėve, do tė vemė re se ekziston njė hartė gjeografike e skicuar nė bazė tė tre elementėve kryesorė: ngjyra e lėkurės, ngjyra e syve dhe ngjyra e flokėve.
Nė Shqipėri mungojnė studimet e mirėfillta tė kohėve tė fundit pėr tė pėrcaktuar dhe pėr tė paraqitur statistikisht disa tė dhėna tė sakta mbi kėto karakteristika tė shqiptarėve. Profesor Grigori ėshtė njė nga gjenetistėt mė me eksperiencė qė na e shpjegon kėtė fenomen nga pikėpamja gjenetike.
“Ka gene pėrgjegjėse veēanėrisht pėr ngjyrėn e flokėve. Pėrveē melaninės qė ka ndikim tė drejtpėrdrejtė nė ngjyrėn natyrale tė flokėve janė disa faktorė tė tjerė si prejardhja, raca, vendi ku je rritur dhe kushtet natyrore”, sqaron profesor Grigori.
Duket se asgjė nuk ėshtė e prerė me thikė. Nė vendin tonė mund tė gjesh persona tė ndryshėm dhe me njė spektėr tė gjerė nuancash. Por, shumė kohė mė parė janė kryer disa studime nga tė huajt, pėr shqiptarėt, pėr tiparet e tyre, madje kėto shpjegime minimale janė unike nė llojin e tyre.
“Unė mendoj se pjesa mė e madhe e shqiptarėve janė brunė, madje nė njė studim tė shumė kohėve mė parė thuhet se 50% janė brunė, 30% janė me ngjyra tė mesme dhe njė pjesė tjetėr shumė e vogėl ėshtė bjonde. Ne ndikohemi shumė nga fėmijėt qė lindin me flokė me ngjyra tė ēelėta, por kėtė nuk duhet ta marrim si element bazė sepse ngjyra e flokėve te fėmijėt ndryshon shumė me rritjen e tyre”, shton profesori.
Kjo do tė thotė qė ndonėse nė shumė raste fėmijėt e shqiptarėve lindin me flokė biondė, kjo ngjyrė shndėrrohet dhe errėsohet gjatė rritjes. E megjithatė, shumė tė tjerė, zgjedhin metoda artificiale pėr t’iu rikthyer ngjyrės sė ēelur tė fėmijėrisė.
Edlira ka kontakt tė pėrditshėm me persona qė kanė preferenca tė larmishme pėr ngjyrėn e tyre tė flokėve. Nė 15 vjet vėzhgim profesional ajo ka evidentuar shumė elementė dhe ka arritur nė disa konkluzione personale.
“Gjithmonė ka njė kėrkesė pėr tė shkuar drejt skajeve: ose flokė tė bardhė borė ose flokė tė zinj korb. Kjo vihet re kryesisht tek adoleshentet qė duan tė eksperimentojnė me imazhin e tyre. Madje femrat e kanė nė tip, nė momentin qė nuk shkon diēka ndryshojnė ngjyrėn e flokėve. Kjo i motivon pėr tė qenė ndryshe”, tregon Edlira.
Ndėrkohė pėr tė, ngjyra bazė e flokėve lidhet me njė nga figurat simbol tė femrave shqiptare: “Sipas mendimit tim, ngjyra bazė e flokėve ėshtė gėshtenjė dhe shumė pak janė bjondė.”
Ndėrkohė qė qarkullojnė informacione se bjondet natyrale janė njė specie nė zhdukje. Thuhet se bjonda e fundit do tė lindi nė Finlandė nė vitin 2200.
Se sa e vėrtetė ėshtė, kjo mbetet pėr t’u vėrtetuar.