Shkencėtarėt britanikė nga Wellcome Trust Sanger Institutes mbetėn tė mrekulluar. Ata lexuan mijėra sekuenca dhe mbeten gojėhapur, kur panė ngjashmėrinė mes njeriut dhe gorillės.
U deshifrua gjeromi i njė gorille femėrore, qė jeton nė rrafshina dhe quhet Kamilah. Pas leximit tėrėsor tė gjeromit tė gorillės, u rrezua bindja e deritanishme se gorilla nuk ka ngjashmėri me njeriun.
Me gjithė kėtė, shimpanzeja dhe orangutangu mbeten mė tej si mė tė pėrafėrt me homo sapiens-in. Shtypi gjerman e bėn tė njohur kėtė zbulim, duke iu qasur revistės profesionale britanike Nature.
Pėr shkencėtarėt ky fakt ishte shumė i rėndėsishėm, sepse nėpėrmjet saj, mund tė fiksohej edhe koha, kur gjatė evolucionit paraardhėsit tanė u ndanė nga familja.
Ajo ishte epoka kur kishte ndodhur ndarja e madhe e homo sapiens-it nga majmunėt/ primatėt.
Bashkautori i kėtij zbulimi, Chris Tyler-Smith, thotė se ky zbulim ishte tejet i rėndėsishėm, sepse te gorilla janė gjetur ngjashmėri me njeriun gjatė evolucionit. Tė dėgjuarit ka ndjekur procesin e njėjtė si tek njeriu.
Deri para kėtij zbulimi, besohej se zhvillimi i shpejtė i tė dėgjuarit tek njeriu kishte ndodhur pėr shkak tė folurit. Mirėpo, edhe pse gorillat nuk flasin, tė dėgjuarit ėshtė zhvilluar po aq shpejt, si edhe tek njeriu.
Pėrveē kėsaj, shkencėtarėt konstatuan, duke u bazuar nė faktin qė shqisa e prekshmėrisė (tatile), e tė dėgjuarit dhe e trurit kanė pėsuar njė zhvillim tė shpejtė, por mė i theksuar ishte tek njeriu dhe gorilla.
Sipas tė dhėnave tė fundit, duke u bazuar nė gjenet e lexuara dhe tė krahasuara nė mes tyre, ndarja gjenetike mes njeriut dhe shimpanzesė ka ndodhur para 6 milionė vjetėve, kurse nga gorilla para 10 milionė vjetėve, ndėrsa ndarja nga gorillat perėndimore dhe lindore, qė jetojnė nė rrafshina ka ndodhur para 1,7 milionė vjetėve.
Sido qė tė jetė, mbetet e pakontestuar afria e madhe e homo sapiens-it me shimpanzenė. 15% e gjeromit tė njeriut ėshtė mė i pėrafėrt me gorillėn, sesa me shimpanzenė dhe 15 pėr qind e gjeromit tė shimpanzesė ėshtė mė i pėrafėrt me atė tė gorillės, sesa tė njeriut. Ngjashmėria e sekuencave gjenetike mes njeriut dhe shimpanzesė ėshtė 70%.
Gorillat dhe shimpanzetė jetojnė nė Afrikėn Qendrore dhe pėrfshihen nė grupin me emrin Hominidae. Pesha e trurit tek njeriu ėshtė mesatarisht 1 350 gramė, tek primatėt homindae: orangutang 400, shimpanzeja 400 dhe te makake 100.